لگام لرستان !

[Dr_Ghaffari]

امروز در موزه شهر شوش یک "دهنه اسب " از جنس مفرغ دیدم مربوط به هزاره دوم قبل از میلاد و دریغا دریغ که دوربین نداشتم تا عکس آن را ضمیمه نمایم ! این دهنه از یک آبخوری میله ای شکل به طول تقریبی 12 سانتی متر و قطر 12 میلی متر تشکیل شده بود و به جای حلقه های آبخوری بسیار هنرمندانه دو راس اسب قرار داشتند که میله آبخوری از وسط کمرشان عبور کرده بود و دستها و پاهای اسب احتمالا محل بسته شدن دسته جلو بود ! بسیار زیبا و هنرمندانه که شاید در دنیای امروز به آن پرداخته نشود . اما در ایران باستان شده بود . یک لحظه فکر کردم 4000 سال قبل چقدر این امر در ایران رواج داشته است که صنعتگرانش بدین زیبایی پرداخته اند !
و یادم آمد که قدیمی ترین آثار مربوط به نعل و نعل کوبی نیز در همین خطه لرستان یافت شده است..!

 

[persianhorse]

دکتر جان در موزه ايران باستان هم زياد از اين دهنه ها وجود داره و به آنها زير سري مي گويند چون زير سر مرده ها قرار گرفته بودند و عقيده برخي اينه که تزئيني بودند و در دهان اسب استفاده نشده اند. البته بعضي از آنها را ديدم که خيلي بزرگ و سنگين هستند و انواع مختلف هم دارند. ساده، خاردار و .... که البته خيلي هم براي اسب هاي قوي آن موقع عجيب نيست.
عکس يک نمونه از انواع ظريف آنها را در زير قرار مي دم.

يراق اسب، لرستان، قرن 8-7 ق.م.، مجموعه آدام
عکس از CD2 ايران باستان (انتشارات يساولي)

 

[Dr_Ghaffari]

ساده و خاردار بودنش برايم جالب بود ! چرا نقطه چين گذاشتيد انواع ديگرش را هم نام ببريد ! گفتيد زير سري بودند ! با عقل جور در نمي آيد !
از شوخي بگذرم دهنه اي كه من ديدم با زير سري جور در نمي آمد حتما زير لفظي اسب بود براي سواري ! و مربوط به 3500 سال قبل و بسيار شبيه عكسي كه شما گذاشتيد . همه چيز اصولي است براي دهنه كردن و هدايت اسب . گمان مي كنم اگر در زير سر مردگان يافت شده است دليلش رسم كهن ديگري باشد كه مردگان را با لوازم سواركاري دفن مي كرده اند تا در آن دنيا بتوانند اسبانشان را سوار شوند حتي جنگجويان را با سپر و شمشير شان نيز به خاك مي سپرده اند شايد به همين دليل كه در آن دنيا نيز با دشمنانشان بجنگند و باز شايد اينها تصورات ماست و قدما مردگان را با وسايلي كه به آن تعلق خاطر داشته اند دفن مي كرده اند . مثلا سواركاران را با ادوات سواركاري كه خوب به مرور زمان بخشهاي ديگر پوسيده و متلاشي شده است ولي دهنه كه فلزي بوده و ماندگاري بيشتري داشته به يادگار مانده است . كاش اگر مطالبي در اين زمينه داريد ضميمه نماييد تا استفاده شود .
رسم ديگري نيز بوده است كه مردگان را در گور يا دخمه اي كه اسبانش را دفن كرده بود ؛ دفن مي كردند تا بر آنها سوار شود و به سوي يافتن دنياي جديد بشتابد و ممكن است با اين رسومات بي ارتباط نباشد...

 

[persianhorse]

سر فرصت مي گردم مطلبش را پيدا مي کنم مي فرستم حضور دوستان. اين بحث زير سري تقريبا به همين هايي که گفتيد مربوط مي شه.