Dr_Ghaffari
Active member
اسب و سواره نظام در جنگهاي پيامبر اسلام
قبلا اشاره شد كه در غزوه بدر كه در سال دوم هجرت اتفاق افتاد تنها كسي كه از دو سپاه اسب داشت مقداد بن عبدالمطلب عموي پيامبر بود كه از پيشتازان دين اسلام بود . غزوه بدر در رمضان سال دوم بود . در اين سال پيامبر روزه ماه رمضان ؛ تغيير قبله از بيت المقدس به مكه ؛ وضع اذان و مراسم عيد قربان را مقرر فرمود . عبدالله بن جحش اولين كسي بود كه در اين سال لقب امير مومنان گرفت .در اين جنگ 14 نفر از مسلمانان شهيد شدند . و هفتاد نفر از قريش اسير شدند كه پيامبر آنها را به خانواده هايشان فروخت .
در سال سوم غزوه احد اتفاق افتاد در اين نبرد مسلمانان 700 نفر و پياده بودند و قريش به رهبري ابوسفيان 3000 نفر بودند . سربازان قريشي 700 نفر زره داشتند و 200 نفر اسب داشتند كه فرماندهي آنان با خالد بن وليد بود .در اين نبرد حمزه بن عبدالمطلب عموي پيامبر ؛ امير مومنان عبدالله بن جحش و عبدالله بن جبير شهيد شدند .
در سال سوم هجرت سريه قروه اتفاق افتاد كه سهم خمس پيامبر از غنايم جنگي 20 هزار درهم بوده است.همچنين پيامبر در اين سال با حفصه دختر عمر ازدواج كرد .
در سال چهارم هجرت غزوه بني نضير اتفاق افتاد بنا به ايه 6 سوره "حشر" در اين جنگ هيچ اسب و استري تاخته نشد و مسلمانان بدون جنگ قلعه را فتح نمودند . محاصره قلعه 6 روز طول كشيد و مسلمانان نخلستان بني نضير را سوزاندند و يهوديان چاره را در تسليم ديدند .
در اين سال ابي كعب كه كاتب وحي بود جاي خود را به زيد بن ثابت داد .
در سال پنجم هجرت غزوه خندق اتفاق افتاد و نماز خوف در اين سال وضع شد . در روز سوم جنگ خندق نماز ظهر و عصر و مغرب و عشا مسلمانان از وقت گذشت. عمق خندق 3 متر بود و اين خندق به تدبير سلمان فارسي در مدت 11 روز حفر شد و حتي خود پيامبر بي وقفه به كندن مشغول بودند موقع كندن خندق پيامبر مي فرموده :
"اللهم لا خير الآخره فارحم الانصار و المهاجره"
و اصحاب پاسخ مي دادند :
"نحن الذي بايعوا محمدا علي جهاد مايقينا ابدا"
.هنوز از اسب در ميان سپاه اسلام خبري نيست .
در سال پنجم هجرت نبرد بني قريظه نيز اتفاق افتاد كه حضرت علي (ع) فرمانده سپاه بود محاصره بني قريظه 25-30 روز طول كشيد در اين جنگ 4 نفر حكم شدند 2 مسلمان و 2 يهودي كه راي حكميت به نفع مسلمانان بود كه به دستور علي (ع) 600-700 مرد از قبيله بني قريظه گردن زده شد . پير زنان و پير مردان و كودكان از حضرت علي امان يافتند تا از قلعه بيرون بيايند .
غنايم جنگ پس از برداشتن يك پنجم آن بين مسلمانان تقسيم شد .اين غنايم 1500 قبضه شمشير ؛ 300 زره و 2000 نيزه ذكر شده است.
پيامبر سهم خود را كه همان خمس بود به سعد بن زيد داد كه به " سوريه " و " نجد " برود و بهترين اسبها و سلاحها را تهيه كند.از اين سال بود كه سپاهيان اسلام داراي سواره نظام بودند .
در سريه قريظه سپاه اسلام داراي محدودي سواره نظام بود كه اسبهاي آنان از غنايم جنگهاي گذشته بود يا صاحبان آنها خود اسبها را خريداري كرده بودند .
در اين جنگ براي نخستين بار پيامبر براي پياده نظام يك سهم و براي سواره نظام سه سهم قرار داد يعني به سوار يك سهم و به اسب دو سهم مي رسيد .
در سال ششم هجرت پيمان صلح حديبيه بين پيامبر و قريش بسته شد و حضرت علي (ع) كاتب پيمان بود.
در اين سال پيامبر به پادشاهي ايران ؛ امپراطوري روم ؛ حاكم اسكنريه و شاه حبشه نامه نوشت.(اگر دوستان مايل بودند متن نامه پيامبر به خسرو پرويز متعاقبا ارسال شود.
در فتح خيبر سپاهيان اسلام 1500-1600 نفر بودند كه سواره نظام را هم شامل مي شداين نبرد در سال هفتم هجرت و يك سال پيش از فتح مكه اتفاق افتاد . در اين نبرد يهوديان خيبر منجنيق داشتند . در پايان پيروزي با مسلمانان بود و يهوديان به بهاي آزادي و زندگي در سرزمين اسلامي هر سال نيمي از محصول خود را به عنوان جزيه به مسلمانان مي دادند.
سال هشتم هجرت سال فتح نام دارد چرا كه مكه به دست مسلمانان بدون جنگ فتح شد.
نبرد سريه " موته " نيز در اين سال روي داد كه ميان سپاه اسلام و شرحبيل بود كه وي را 100 هزار سپاه رومي با سواره نظام و ساز و برگ كامل حمايت مي كرد كه فرمانده سپاه رومي يتودود برادر هراكيلوس اول امپراطور روم بود. مسلمانان كه 3000 نفر بودند در اين جنگ شكست خورده و عقب نشيني نمودند و 3 فرمانده نظامي مسلمانان زيد بن حارثه ؛ جعفر بن ابيطالب و عبدالله بن رواحه شهيد شدند . خالد بن وليد فرماندهي سپاه را به عهده گرفت و عقب نشيني كرد .سريه ذات السلاسل نيز در سال هشتم هجرت اتفاق افتاد پس از آنكه ابو بكر و عمروعاص در كار فرماندهي و جنگ ناموفق بودند امام علي فرمانده سپاه شد او با سواره نظام منطقه را دور زد و پيروز شد . سپاه علي روز استراحت مي كرد و شب طي مسير مي نمود. در اين نبرد در طول راه حضرت علي دستور داد دهان اسبها را ببندند تا صداي آنها موجب لو رفتن محل استتار نگردد . پيروزي مسلمانان در اين نبرد مديون اسبها بود و سوره والعاديات به مناسبت اين سريه نازل شده است .نبرد حنين نيز در سال هشتم هجري اتفاق افتاد كه غنايم بسياري بدست آمد و پيامبر غنايم را به مكيان تازه مسلمان داد كه اهل مدينه را خوش نيامد و پيامبر به آنان گفت آيا نمي خواهيد شما مرا داشته باشيد و ايشان مالها را كه پيامبر به مدينه رفت . در سال هشتم هجرت نبرد طائف روي داد كه مسلمانان از ارابه جنگي براي نخستين بار استفاده نمودند.
سال نهم هجرت غزوه تبوك اتفاق افتاد كه نبرد پيامبر با روميان بود سپاه اسلام 30000 نفر بود كه 10000 نفر سواره نظام بودند و 12000 نفر شتر براي حمل بار داشتند . پيامبر در اين نبرد پيروز شد .
در سال دهم هجرت پيامبر پس از مراسم حجه الوداع وفات يافتند و شمار مسلمانان در اين حج 100000 نفر قيد شده است.
با نگاهي به چكيده تاريخ نبردهاي پيامبر اهميت اسب را در اين جنگها در مي يابيم كه بسياري از فتوحات مرهون وجود اسب در لشگر اسلام بوده است . پيامبر " سبق و رمايه " (سواركاري و تير اندازي) را ملاك قدرت بدني مي دانستند.
سخناني از پيامبر :
"هرگز گرد سم اسب جنگجو و دود دوزخ بر روي مرد مسلمان جمع نشود".
"خير تا به روز رستاخيز در پيشاني اسبان آماده نبرد است".
"در غنايم براي اسب دو سهم و براي خود جنگجو يك سهم است ".
"شرط بندي روي اسب مباح است".
"بازي در 3 چيز است:اسبت را تربيت كني ؛ با كمان خود تير اندازي كني و با همسر خود ملاعبه كني ".
بهترين بازيها در پيش خدا اسب دواني و تير اندازي است".
شايان ذكر است سلاح عمده سوارنظام اسلام نيزه بوده است .حتي در نبرد ذات السلاسل كه وصف آن گفته شد حضرت علي نيزه هندي داشته است.
سواره نظام هميشه به همراهي جناحين قشون حركت مي كرد.
يكي از شرايط طليعه سپاه اين بود كه اسب آزموده گرم تيزرو و نيك سم داشته باشد.
اسباني به نام "ربيط"در مرزها نگهداري مي شد تا در هنگام لزوم استفاده شود .
اين حديث را نمي دانم از كيست و شايد گفته سلمان فارسي باشد:
"خيول الغزاه خيولهم في الجنه ". (اسبان مجاهد همان اسبان آنها باشند در بهشت .)
قبلا اشاره شد كه در غزوه بدر كه در سال دوم هجرت اتفاق افتاد تنها كسي كه از دو سپاه اسب داشت مقداد بن عبدالمطلب عموي پيامبر بود كه از پيشتازان دين اسلام بود . غزوه بدر در رمضان سال دوم بود . در اين سال پيامبر روزه ماه رمضان ؛ تغيير قبله از بيت المقدس به مكه ؛ وضع اذان و مراسم عيد قربان را مقرر فرمود . عبدالله بن جحش اولين كسي بود كه در اين سال لقب امير مومنان گرفت .در اين جنگ 14 نفر از مسلمانان شهيد شدند . و هفتاد نفر از قريش اسير شدند كه پيامبر آنها را به خانواده هايشان فروخت .
در سال سوم غزوه احد اتفاق افتاد در اين نبرد مسلمانان 700 نفر و پياده بودند و قريش به رهبري ابوسفيان 3000 نفر بودند . سربازان قريشي 700 نفر زره داشتند و 200 نفر اسب داشتند كه فرماندهي آنان با خالد بن وليد بود .در اين نبرد حمزه بن عبدالمطلب عموي پيامبر ؛ امير مومنان عبدالله بن جحش و عبدالله بن جبير شهيد شدند .
در سال سوم هجرت سريه قروه اتفاق افتاد كه سهم خمس پيامبر از غنايم جنگي 20 هزار درهم بوده است.همچنين پيامبر در اين سال با حفصه دختر عمر ازدواج كرد .
در سال چهارم هجرت غزوه بني نضير اتفاق افتاد بنا به ايه 6 سوره "حشر" در اين جنگ هيچ اسب و استري تاخته نشد و مسلمانان بدون جنگ قلعه را فتح نمودند . محاصره قلعه 6 روز طول كشيد و مسلمانان نخلستان بني نضير را سوزاندند و يهوديان چاره را در تسليم ديدند .
در اين سال ابي كعب كه كاتب وحي بود جاي خود را به زيد بن ثابت داد .
در سال پنجم هجرت غزوه خندق اتفاق افتاد و نماز خوف در اين سال وضع شد . در روز سوم جنگ خندق نماز ظهر و عصر و مغرب و عشا مسلمانان از وقت گذشت. عمق خندق 3 متر بود و اين خندق به تدبير سلمان فارسي در مدت 11 روز حفر شد و حتي خود پيامبر بي وقفه به كندن مشغول بودند موقع كندن خندق پيامبر مي فرموده :
"اللهم لا خير الآخره فارحم الانصار و المهاجره"
و اصحاب پاسخ مي دادند :
"نحن الذي بايعوا محمدا علي جهاد مايقينا ابدا"
.هنوز از اسب در ميان سپاه اسلام خبري نيست .
در سال پنجم هجرت نبرد بني قريظه نيز اتفاق افتاد كه حضرت علي (ع) فرمانده سپاه بود محاصره بني قريظه 25-30 روز طول كشيد در اين جنگ 4 نفر حكم شدند 2 مسلمان و 2 يهودي كه راي حكميت به نفع مسلمانان بود كه به دستور علي (ع) 600-700 مرد از قبيله بني قريظه گردن زده شد . پير زنان و پير مردان و كودكان از حضرت علي امان يافتند تا از قلعه بيرون بيايند .
غنايم جنگ پس از برداشتن يك پنجم آن بين مسلمانان تقسيم شد .اين غنايم 1500 قبضه شمشير ؛ 300 زره و 2000 نيزه ذكر شده است.
پيامبر سهم خود را كه همان خمس بود به سعد بن زيد داد كه به " سوريه " و " نجد " برود و بهترين اسبها و سلاحها را تهيه كند.از اين سال بود كه سپاهيان اسلام داراي سواره نظام بودند .
در سريه قريظه سپاه اسلام داراي محدودي سواره نظام بود كه اسبهاي آنان از غنايم جنگهاي گذشته بود يا صاحبان آنها خود اسبها را خريداري كرده بودند .
در اين جنگ براي نخستين بار پيامبر براي پياده نظام يك سهم و براي سواره نظام سه سهم قرار داد يعني به سوار يك سهم و به اسب دو سهم مي رسيد .
در سال ششم هجرت پيمان صلح حديبيه بين پيامبر و قريش بسته شد و حضرت علي (ع) كاتب پيمان بود.
در اين سال پيامبر به پادشاهي ايران ؛ امپراطوري روم ؛ حاكم اسكنريه و شاه حبشه نامه نوشت.(اگر دوستان مايل بودند متن نامه پيامبر به خسرو پرويز متعاقبا ارسال شود.
در فتح خيبر سپاهيان اسلام 1500-1600 نفر بودند كه سواره نظام را هم شامل مي شداين نبرد در سال هفتم هجرت و يك سال پيش از فتح مكه اتفاق افتاد . در اين نبرد يهوديان خيبر منجنيق داشتند . در پايان پيروزي با مسلمانان بود و يهوديان به بهاي آزادي و زندگي در سرزمين اسلامي هر سال نيمي از محصول خود را به عنوان جزيه به مسلمانان مي دادند.
سال هشتم هجرت سال فتح نام دارد چرا كه مكه به دست مسلمانان بدون جنگ فتح شد.
نبرد سريه " موته " نيز در اين سال روي داد كه ميان سپاه اسلام و شرحبيل بود كه وي را 100 هزار سپاه رومي با سواره نظام و ساز و برگ كامل حمايت مي كرد كه فرمانده سپاه رومي يتودود برادر هراكيلوس اول امپراطور روم بود. مسلمانان كه 3000 نفر بودند در اين جنگ شكست خورده و عقب نشيني نمودند و 3 فرمانده نظامي مسلمانان زيد بن حارثه ؛ جعفر بن ابيطالب و عبدالله بن رواحه شهيد شدند . خالد بن وليد فرماندهي سپاه را به عهده گرفت و عقب نشيني كرد .سريه ذات السلاسل نيز در سال هشتم هجرت اتفاق افتاد پس از آنكه ابو بكر و عمروعاص در كار فرماندهي و جنگ ناموفق بودند امام علي فرمانده سپاه شد او با سواره نظام منطقه را دور زد و پيروز شد . سپاه علي روز استراحت مي كرد و شب طي مسير مي نمود. در اين نبرد در طول راه حضرت علي دستور داد دهان اسبها را ببندند تا صداي آنها موجب لو رفتن محل استتار نگردد . پيروزي مسلمانان در اين نبرد مديون اسبها بود و سوره والعاديات به مناسبت اين سريه نازل شده است .نبرد حنين نيز در سال هشتم هجري اتفاق افتاد كه غنايم بسياري بدست آمد و پيامبر غنايم را به مكيان تازه مسلمان داد كه اهل مدينه را خوش نيامد و پيامبر به آنان گفت آيا نمي خواهيد شما مرا داشته باشيد و ايشان مالها را كه پيامبر به مدينه رفت . در سال هشتم هجرت نبرد طائف روي داد كه مسلمانان از ارابه جنگي براي نخستين بار استفاده نمودند.
سال نهم هجرت غزوه تبوك اتفاق افتاد كه نبرد پيامبر با روميان بود سپاه اسلام 30000 نفر بود كه 10000 نفر سواره نظام بودند و 12000 نفر شتر براي حمل بار داشتند . پيامبر در اين نبرد پيروز شد .
در سال دهم هجرت پيامبر پس از مراسم حجه الوداع وفات يافتند و شمار مسلمانان در اين حج 100000 نفر قيد شده است.
با نگاهي به چكيده تاريخ نبردهاي پيامبر اهميت اسب را در اين جنگها در مي يابيم كه بسياري از فتوحات مرهون وجود اسب در لشگر اسلام بوده است . پيامبر " سبق و رمايه " (سواركاري و تير اندازي) را ملاك قدرت بدني مي دانستند.
سخناني از پيامبر :
"هرگز گرد سم اسب جنگجو و دود دوزخ بر روي مرد مسلمان جمع نشود".
"خير تا به روز رستاخيز در پيشاني اسبان آماده نبرد است".
"در غنايم براي اسب دو سهم و براي خود جنگجو يك سهم است ".
"شرط بندي روي اسب مباح است".
"بازي در 3 چيز است:اسبت را تربيت كني ؛ با كمان خود تير اندازي كني و با همسر خود ملاعبه كني ".
بهترين بازيها در پيش خدا اسب دواني و تير اندازي است".
شايان ذكر است سلاح عمده سوارنظام اسلام نيزه بوده است .حتي در نبرد ذات السلاسل كه وصف آن گفته شد حضرت علي نيزه هندي داشته است.
سواره نظام هميشه به همراهي جناحين قشون حركت مي كرد.
يكي از شرايط طليعه سپاه اين بود كه اسب آزموده گرم تيزرو و نيك سم داشته باشد.
اسباني به نام "ربيط"در مرزها نگهداري مي شد تا در هنگام لزوم استفاده شود .
اين حديث را نمي دانم از كيست و شايد گفته سلمان فارسي باشد:
"خيول الغزاه خيولهم في الجنه ". (اسبان مجاهد همان اسبان آنها باشند در بهشت .)