نقدی بر یک فیلم ...

♘امیرحسین♞

♘ مدیریت انجمن اسب ایران ♞
شبکه یک صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، روز دوشنبه 29 تیر ماه فیلمی را به کارگردانی آقای مجید مظفری در مورد جشن "آق قویون یا آق آش" جشنی که هر مرد و زن ترکمن وقتی به سن 63 سالگی یعنی به سن حضرت محمد (ص) رسید برگزار می کند، پخش کرد که از چند منظر قابل بررسی است:

1)لوکیشن نامناسب فیلم به جای اینکه حال و هوای روستاهای ترکمن نشین را داشته باشد یبشتر به فضای روستاهای مازندران شباهت داشت.

2)پوشش کاملا نامناسب بازیگران و گریم بد و ناموفق آنان (خصوصا بازیگران زن) که آقای مظفری را بیشتر شبیه مردم خطه گیلان نشان می داد تا یک مرد ترکمن.

3)استفاده ناصحیح از رسوم و آداب و سنن ترکمن و اهل سنت که نمونه آن استخاره گرفتن آقای آتش تقی پور از قرآن در یک سکانس از فیلم بود که اهل سنت استخاره را جایز نمی داند.رو نگرفتن عروس از پدر شوهر (یاشینما) که در میان ترکمن ها حتی ترکمن های امروزی خیلی حائز اهمیت است.

موسیقی فیلم که آهنگساز آن آقای رشید لاهیجی بودند نیز جای بسی تامل و تاسف دارد.

1)موسیقی ترکمن ریشه در باورها و آداب و عقاید قوم چند هزار ساله ترکمن دارد.این موسیقی که در ردیف موسیقی های مقامی شناخته می شود دارای تنوع بسیار زیاد است به طوری که حدود 500 مقام را برای آن برشمرده اند.(البته بنده به سخنان و کتابهای اساتید داخل کشور بسنده می کنم).وقتی که اساتیدی مانند مرتضی حنانه از موسیقی ترکمن به عنوان عبادت یاد می کند یا کامبیز روشن روان شناخت استان گلستان را بواسطه موسیقی ترکمنی می داند یا آقای دکتر محمد تقی مسعودیه موسیقی ترکمن را خیلی حائز اهمیت دانسته و در مورد آن تحقیق چند ساله می کند و کتاب ارزشمندی را به رشته تحریر در می آورد یا آقای حسین علیزاده وقتی که چند سال پیش در جشنواره فجر،موسیقی ترکمن را می شنود قطعه ای با نام "ترکمن" می سازد ، و غیره...

جای بسی تاسف تاسف دارد که آقای لاهیجی حتی بدون مشورت با اساتید منطقه یا حداقل گوش دادن به چند CD یا کاست در مورد موسیقی ترکمن اقدام به ساختن آهنگ فیلم می کند که به جای اینکه عیب و ایراد فیلم آقای مظفری را تحت پوشش قرار قرار دهد به نمایان شدن آن کمک می کند.

نمونه هایی مانند استفاده از دوتار و کمانچه ایرانی به جای دوتار و کمانچه ترکمن و ارکسترسیون نامناسب و همراهی نامناسب دوتار با کمانچه و زخمه های بی مورد دوتار و غیره...

در هر حال بهتر بود که آقای مظفری قبل از ساخت فیلم با چند نفر مشاور مشورت می کرد تا به آداب و رسوم هیچ قومیتی خصوصا قوم ترکمن با فرهنگ چند هزار ساله اهانت نشود (که البته بنده در تیتراژ فیلم نام کسی را به عنوان مشاور ندیدم) و پول بی زبان بیت المال هدر نرود.



فریدون رومی_ مدرس وکارشناس موسیقی صدا و سیمای مرکز گلستان
 
بالا