♘امیرحسین♞
♘ مدیریت انجمن اسب ایران ♞
Ca چیست ؟
به شرایط عصبی ژنتیکی گفته می شود که فقط به طور انحصاری دربین اسبهای عرب دیده می شود. به این معنی است که یک اسب حامل ژنی بیماربوده اما تحت تاثیرقرار نگرفته ومبتلا نشده است.با اینحال کره بوجود آمده از این اسبان ناقل و در حدود 25 درصد آلوده است. کره های تازه به دنیا آمده دارای ca در ابتدا نرمال به نظر می رسند اما بعد از 6 و یا 4 هفته ، بیماری باعث مرگ سلولهای عصبی در مخچه کره های مبتلا شده که منجر به لرزش سر و عدم تعادل می شود.
اسبان مبتلا عملکرد اغراق آمیزی در دستان خود نشان می دهند. به طوریکه فاصله بین دستها زیاد شده و در حالت نشستن و خم شدن قادر به بلند شدن نیستند. به راحتی می لرزند و تکان می خورند و اغلب به علت عدم تعادل زمین می خورند. این مشکلات عصبی برای مالکین مشخص نیست و اغلب آنها فکر می کنند که این فقط یک زمین خوردن است تا ca. علائم ca متغییر است. برخی کره ها علائم شدید از خود نشان می دهند مثل گام های اغراق آمیز و عدم تعادل .
برخی دیگر لرزش سر دارند که در زمان حرکت خود را نشان می دهند. تعداد کمی از اسبان هیچ نشانه ای از ابتلای به این بیماری ندارند. Ca در کره هایی که معمولا مشتاق و یا محدود به زندگی در چراگاه شده اند خود را نشان می دهد و هرگز سواری ایمنی را به سواران خود نمی دهند. اسبان مبتلا خطری برای خودشان نیز محسوب می شوند. زیرا شرایط تصادم ها و جراحت ها را برایشان ایجاد می کند. در این حین دامپزشکان تستهای عصبی را بر روی این اسبها انجام می دهند تا ببینند آیا این علائم با ca همخوانی دارد یا خیر..
تجارب ، مشاهدات و تستهای آزمایشگاهی نشاندهنده جهش در ژن اسبهایی است که مبتلا به ca هستند. تست تشخیصی ca تعیین کننده ژن جهش دار است. برای مالکینی که در نظر دارند جفت برای اسبان خود انتخاب کنند و کره دار شوند این تست نقشی حیاتی برای آنها دارد. کشش از اسبان ناقل 25 درصد شانس بوجود آوردن کره مبتلا را دارد در حالیکه نسل کشی در بین اسبان ناقل و نرمال کره مبتلا به ca را در برندارد اگرچه 50 درصد کره ها انتظار می رود که ناقل باشند. جهش ca با تناوب پایین در نژادهای دیگرنیز دیده شده است مثل اسبان مسابقه دانمارکی ، تراکنر ، پونی و ولزی که از اسبان عرب به عنوان سرمایه بنیادی استفاده کرده اند.تست ca برای اسبانی توصیه می شود که اجداد عرب در شجره نامه خود داشته اند. ترکیب نشانه های بالینی و نبود تخریب سلولهای عصبی در قسمتهای دیگر مغز و یا ستون فقرات کافی است تا ca به وضوح از سایر مشکلات عصبی دیگر قابل تشخیص باشد.
بعد از یک سری از آزمایشات ، تستها و گزارشات نتایج زیر کسب شد :
N/n: نرمال: اسب جهش ژنتیکی همراه با ca را ندارد
n/ ca: ناقل . اسبی که جهش ژنتیکی را همراه با ca داراست از نظر فنوتیپی نرمال بوده و ناقل یک ژن بیمار است.
Ca/ca: مبتلا . اسب 2 جهش ژنتیکی همراه با ca را دارد و به عنوان بیماری در نظر گرفته می شوند.
نشانگرهای امراض بافتی ca
تشخیص مثبت ca فقط از طریق تست بافت پس از مرگ امکانپذیر است. نسبتهای زیر با مخچه نرمال اسب و حالت ابتلا مغایر است.
بافت مغزی نرمال
بافت مغزی نرمال به دو لایه تقسیم می شود : لایه درونی که به نام لایه دانه دانه و لایه بیرونی به نام لایه مولکولی نامیده می شود . سلولهای پرکینج، نورون های بزرگی هستند که روی مرز این دو لایه قرار دارند و سیگنالهای الکتریکی را از لایه مولکولی به لایه دانه دانه منتقل می کنند و بعد این سیگنال به بدن منتقل می شود. تمام این پیغام ها توسط مخچه تولید و کنترل حرکت و شرایط را به عهده دارد.
بافت مغزی مبتلا
در اسبانی که به ca مبتلا هستند . سلول های پرکینج بعد از تولد تخریب می شوند و سریع با سلولهای دانه دانه ترکیب شده و مرگ آنها باعث کم شدن تعداد زیادی از سلولهای دانه دانه نیز می شوند. باقی سلولهای پرکینج کوچک هستند. بدون وجود سلولهای پرکینج دولایه بیرونی و درونی از هم جدا می شود. این تصویر یک کره سه ساله عرب است که مبتلا است.
در طی مطالعات و تحقیقاتی که در دانشگاه کالیفرنیا انجام شده ، مشخص شد که این بیماری سخت و غیر قابل درمان که ناشی از جهش ژنتیکی است نه نتها دربین اسبان عرب زیاد است بلکه در بین سایر نژادها نیز ca دیده شده است . بنابراین مالکین و دامپزشکان باید با نهایت دقت کشش و تولید مثل را در بین اسبانی که تاریخچه خوبی ندارند انجام دهند تا از این جهش ژنتیکی جلوگیری شود.
به شرایط عصبی ژنتیکی گفته می شود که فقط به طور انحصاری دربین اسبهای عرب دیده می شود. به این معنی است که یک اسب حامل ژنی بیماربوده اما تحت تاثیرقرار نگرفته ومبتلا نشده است.با اینحال کره بوجود آمده از این اسبان ناقل و در حدود 25 درصد آلوده است. کره های تازه به دنیا آمده دارای ca در ابتدا نرمال به نظر می رسند اما بعد از 6 و یا 4 هفته ، بیماری باعث مرگ سلولهای عصبی در مخچه کره های مبتلا شده که منجر به لرزش سر و عدم تعادل می شود.
اسبان مبتلا عملکرد اغراق آمیزی در دستان خود نشان می دهند. به طوریکه فاصله بین دستها زیاد شده و در حالت نشستن و خم شدن قادر به بلند شدن نیستند. به راحتی می لرزند و تکان می خورند و اغلب به علت عدم تعادل زمین می خورند. این مشکلات عصبی برای مالکین مشخص نیست و اغلب آنها فکر می کنند که این فقط یک زمین خوردن است تا ca. علائم ca متغییر است. برخی کره ها علائم شدید از خود نشان می دهند مثل گام های اغراق آمیز و عدم تعادل .
برخی دیگر لرزش سر دارند که در زمان حرکت خود را نشان می دهند. تعداد کمی از اسبان هیچ نشانه ای از ابتلای به این بیماری ندارند. Ca در کره هایی که معمولا مشتاق و یا محدود به زندگی در چراگاه شده اند خود را نشان می دهد و هرگز سواری ایمنی را به سواران خود نمی دهند. اسبان مبتلا خطری برای خودشان نیز محسوب می شوند. زیرا شرایط تصادم ها و جراحت ها را برایشان ایجاد می کند. در این حین دامپزشکان تستهای عصبی را بر روی این اسبها انجام می دهند تا ببینند آیا این علائم با ca همخوانی دارد یا خیر..
تجارب ، مشاهدات و تستهای آزمایشگاهی نشاندهنده جهش در ژن اسبهایی است که مبتلا به ca هستند. تست تشخیصی ca تعیین کننده ژن جهش دار است. برای مالکینی که در نظر دارند جفت برای اسبان خود انتخاب کنند و کره دار شوند این تست نقشی حیاتی برای آنها دارد. کشش از اسبان ناقل 25 درصد شانس بوجود آوردن کره مبتلا را دارد در حالیکه نسل کشی در بین اسبان ناقل و نرمال کره مبتلا به ca را در برندارد اگرچه 50 درصد کره ها انتظار می رود که ناقل باشند. جهش ca با تناوب پایین در نژادهای دیگرنیز دیده شده است مثل اسبان مسابقه دانمارکی ، تراکنر ، پونی و ولزی که از اسبان عرب به عنوان سرمایه بنیادی استفاده کرده اند.تست ca برای اسبانی توصیه می شود که اجداد عرب در شجره نامه خود داشته اند. ترکیب نشانه های بالینی و نبود تخریب سلولهای عصبی در قسمتهای دیگر مغز و یا ستون فقرات کافی است تا ca به وضوح از سایر مشکلات عصبی دیگر قابل تشخیص باشد.
بعد از یک سری از آزمایشات ، تستها و گزارشات نتایج زیر کسب شد :
N/n: نرمال: اسب جهش ژنتیکی همراه با ca را ندارد
n/ ca: ناقل . اسبی که جهش ژنتیکی را همراه با ca داراست از نظر فنوتیپی نرمال بوده و ناقل یک ژن بیمار است.
Ca/ca: مبتلا . اسب 2 جهش ژنتیکی همراه با ca را دارد و به عنوان بیماری در نظر گرفته می شوند.
نشانگرهای امراض بافتی ca
تشخیص مثبت ca فقط از طریق تست بافت پس از مرگ امکانپذیر است. نسبتهای زیر با مخچه نرمال اسب و حالت ابتلا مغایر است.
بافت مغزی نرمال
بافت مغزی نرمال به دو لایه تقسیم می شود : لایه درونی که به نام لایه دانه دانه و لایه بیرونی به نام لایه مولکولی نامیده می شود . سلولهای پرکینج، نورون های بزرگی هستند که روی مرز این دو لایه قرار دارند و سیگنالهای الکتریکی را از لایه مولکولی به لایه دانه دانه منتقل می کنند و بعد این سیگنال به بدن منتقل می شود. تمام این پیغام ها توسط مخچه تولید و کنترل حرکت و شرایط را به عهده دارد.
بافت مغزی مبتلا
در اسبانی که به ca مبتلا هستند . سلول های پرکینج بعد از تولد تخریب می شوند و سریع با سلولهای دانه دانه ترکیب شده و مرگ آنها باعث کم شدن تعداد زیادی از سلولهای دانه دانه نیز می شوند. باقی سلولهای پرکینج کوچک هستند. بدون وجود سلولهای پرکینج دولایه بیرونی و درونی از هم جدا می شود. این تصویر یک کره سه ساله عرب است که مبتلا است.
در طی مطالعات و تحقیقاتی که در دانشگاه کالیفرنیا انجام شده ، مشخص شد که این بیماری سخت و غیر قابل درمان که ناشی از جهش ژنتیکی است نه نتها دربین اسبان عرب زیاد است بلکه در بین سایر نژادها نیز ca دیده شده است . بنابراین مالکین و دامپزشکان باید با نهایت دقت کشش و تولید مثل را در بین اسبانی که تاریخچه خوبی ندارند انجام دهند تا از این جهش ژنتیکی جلوگیری شود.