ناشناس
Active member
کوليک(colic) در اسب- بخش 1.
کوليک،علل ايجاد و نحوه درمان آن :
اسبداران معتقدند از زماني که اسب بوده و هست ، کوليک هم بوده و خواهد بود . ميزان مرگ و مير اسبها از کوليک ، از هر بيماري بيشترميباشد .اين سئوال پيش مي آيد که کوليک چيست و چگونه و چرا ايجاد ميشود ؟
خطر کوليک ناشي از عدم رسيدگي درست به اسبها است که امکان بروز انباشتگي ، پيچ خوردگي روده هاي اسب ، زخم معده ،پارگي معده و انسداد روده را ايجاد ميکند و موجب بروز کوليک ميشود . معمولا کوليک بصورت آني و ناگهاني پيش ميايد و مهم است که علت اين بيماري هرچه سريعتر مشخص شود تا بتوان از پيشرفت آن جلوگيري کرد و آن را مهار نمود .
....
با توجه به موارد فوق تعريف کوليک همان درد شکم ميباشد که از اسپاسم کولون روده اسب صورت ميگيرد .اختلالاتي که در اسب موجب کوليک ميشوند عبارتند از :
کوليک يا دل درد عادي 83 %
کوليک ناشي از انباشتگي 7 %
کوليک گازي يا اسپاسمي 4%
کوليک ناشي از پارگي معده 2%
آماس روده 1%
انسداد اختناقي 3%
....
نشانه هاي کوليک در اسب مبتلا :
1- غلت زدن
2- پا کوبيدن مداوم
3- دراز کشيدن بيش از حد معمول
4- برگرداندن سر به سمت پهلو
5- تاب دادن مکرر لب بالا
6- پشت کردن به گوشه جايگاه همراه با بروز ناراحتي
7- لگد زدن به شکم
8- ايستادن با بدني کشيده
9- نشان دادن مکرر حالت دفع ادرار
10- عدم دفع مدفوع به مدت بيش از 24 ساعت
11- بي اشتهائي
12- رفتار غير عادي و افسردگي
13- تعرق
14- اسهال
....
بالاترين ميزان مرگ و مير اسبها ناشي از انسداد اختناقي روده ميباشد.برخي عوامل از جمله نژاد در اسب ممکن است تعداد دفعات ابتلا به کوليک را بيشتر کند مثل نژادهاي استاندارد برد ، تنسي واکينگ ، امريکن سدلبرد و وارم بلاد .
خطر انسداد کولون در پوني ها و انباشتگي در اسبهاي جنوب شرقي ايالات متحده آمريکا بيشتر است .
بيشترين عواملي که باعث کوليک ميشوند عبارتند از:
- چسبندگي هاي درون حفره شکم در اسباني که جراحي حفره شکم داشته اند .
- انباشتگي کولون بزرگ که بطور ناگهاني بروز ميکند در اسباني که به مدت زيادي در اصطبل به سر ميبرند ، و ميزان فعاليت ورزشي آنها کاهش ميابد و يا همزمان تحت درمان داروئي بوده اند.
- انباشتگي هايي با کاهش نوشيدن آب و خوردن خوراکهاي خشبي کم کيفيت و گاها نا مناسب بودن وضعيت دندانها در اسب .
- انباشتگي هاي سکوم و زخم معده با تجويز زياد " فنيل بوتازون " در ارتباط ميباشد .
خطر ابتلا به کوليک در اسبهاي اصيل (عرب) بالاتر از ساير نژادهاست . خطر کوليک در اسبهاي 2 تا 10 سال بيشتر از کره اسبها (از شير گرفته تا يکساله) و يا اسبهاي 10 سال به بالاست .
خطر ابتلا به کوليک با وقايعي همانند : آبستني ، دوره شيرواري ، تغيير جيره ، تغيير در نوع فعاليت هاي بدني ، حمل و نقل ، تب و واکسيناسيون در ارتباط ميباشد .
اسبهايي که نسبت غلات به علوفه شان بيشتر است يا روزانه 5/2 کيلوگرم يا بيشتر غذا ميخورند ، در معرض خطر بالاتري از ابتلا به کوليک هستند .
اسبهايي که خوراک پليت و مخلوط دانه غلات آسياب شده با ملاس ميخورند در مقايسه با اسبهايي که کنسانتره درجيره آنها مصرف نشده بايد بيشتر مورد توجه قرار گيرند .
کوليک را ميتوان بر اساس عامل آن در يکي از موارد زير جاي داد :
جيره غذايي ، استعداد مبتلا شدن به کوليک (نژاد) ، تغيير در حرکات دستگاه گوارش ، عفونت ، انگلها ، زخم ها .
.....
بيماري هايي که در اسبها منجر به کوليک ميشوند به قرار زير ميباشند :
1- انباشتگي به علت خوراک خشبي کم کيفيت
2- نفخ به علت تخمير بيش از حد
3- توده مانع در مسير گوارش به علت وجود جسم خارجي
4- ايست حرکات به علت نا متعادل بودن الکتروليتهاي خون
5- افزايش قدرت انقباضي به علت واکنش سمپاتو ميتيک
6- پيچ خوردگي کولون بزرگ به علت حرکات ناهنجار
7- جابجايي و انسداد اختناقي و فتق به علت زمينه کالبد شناختي و نژادي
8- کوليک به علت سالمونلا
9- آبسه به علت اسروپتوکوکوس اکوئي
10- زخم معده و روده به علت داروهاي ضد التهاب غير استروئيدي
11 - آماس کولون پشتي يا Dorsal colitis است.
....
علل کوليک :
...
...1- انگلها :
انگلها از علل ايجاد کننده کوليک هستند و برنامه هاي مهار کننده آلودگي انگلي ميزان بروز کوليک را کاهش ميدهد . بيماريهاي ناحيه سکوم و ناحيه ايلئون به سکوم با آلودگي به کرمهاي پهن گره خورده نشان دهنده اين است که اين آلودگي نوعي عامل خطر ساز است
..
2- انباشتگي :
بلعيدن اجسام خارجي هم ميتواند عامل کوليک باشد . انباشتگي شن در کولون به انسداد مي انجامد و بلع اجسام خارجي از جمله ميخ ، سيم و يا سنگهاي نوک تيز ممکن است اولين گام براي تشکيل سنگ روده باشد . بالا بودن پ هاچ کولون و غلظت کانيها موجب سنگ ميشود . تکه هاي لاستيک ، الياف نايلوني مثل موکت و طناب نايلوني ، مو ، سنگها و بذر گياهان از علل شناخته شده انسداد روده ميباشند .در ضربات فيزيکي به حفره شکم ممکن است بخشي از روده جابه جا شود .
پارگي مزانتر با ضربات به شکم و سخت زايي در ماديان ها در ارتباط است .
هماتوم يا خون مردگي ، گرچه در ديواره روده نادر ميباشد ، ولي در ديواره روده کوچک و کولون بزرگ مشاهده شده است . نقايص مادر زادي هم از ديگر عوامل ايجاد کوليک ميباشند . آماس روده به خاطر آماس مخاط يا ديواره روده ، سالمونلا(باکتري گرم منفي) در مراحل آغازين و پريتونيت پس از عمل جراحي ميتوانند کوليک ايجاد کنند . عفونت حفره شکم بخاطر آسيب ديده گي روده ميتواند عامل کوليک باشد . آلودگي مجاري لنفاوي در روده ناشي از اسروپتوکوکوس اکوئي و گونه هاي رودوکوکوس بوجود مي آيند ، که بعدا در روده چسبندگي ميدهند و انسداد و کوليک در پي خواهد داشت .
....
3-مسموميتها :
برخي داروها و اقلام غذائي مورد استفاده در جيره در صورت مصرف بيش از حد باعث بروز کوليک ميشوند .
زخمهاي دستگاه گوارش :
در کره اسبهاي دچار زخم معده احتمال کوليک وجود دارد . همچنين در کره اسبهاي 4 تا 6 ماهه در صورت بروز زخم دوازدهه بدليل اينکه تخليه معده از حالت هنجارخارج ميشود ممکن است کوليک روي بدهد .
نشانه هاي زخم معده عمدتا کم اشتهائي ، لاغري يا کارکرد ضعيف است . در زخمهاي شديد ، شدت کوليک به اندازه اي است که انجام عمل جراحي اجتناب نا پذير است .
زخم معده يا روده ميتواند از عوارض تجويز طولاني مدت داروهاي ضد التهاب غير استروئيدي باشد .
يکي از نشانه هاي مسموميت با فنيل بوتازول در اسب کوليک است که در آغاز بصورت حاد و در نهايت به شکل مزمن در مي آيد . انسداد روده و يا حرکات نا هنجار روده مثل به دام افتادگيها ، پيچ خوردگيها و جابجايي روده باعث ايجاد کوليک ميشوند .
تغيير در مقدار کلسيم و پتاسيم سرم خون با کوليک ارتباط دارد و هر دو از علل انسداد ميباشد . افت کلسيم ميتواند موجب انسداد و يا جابجايي کولون و ساير کوليکهاي حاد گردد .
تجويز پتاسيم در موارد هيپوکالمي ميتواند حرکات روده را بهبود بخشد . ميزان منيزيم هم در حرکات روده موثر است . معمولا اسبهايي که به کزازعلفي مبتلا ميشوند ، ميزان کلسيم و منيزيم خون آنها کاهش ميابد و يا در اسبهايي که به مدت طولاني از غذا محروم مانده اند کاهش منيزيم خون موجب تغيير در حرکات دستگاه گوارش و نهايتا کوليک ميشود .
سکوم و کولون بخشي از دستگاه تخميري دستگاه گوارش اسب ميباشد که هضم سلولز و سنتز اسيدهاي چرب فرار در آن انجام ميگيرد . عوامل خطر سازي چون افزايش مصرف دانه غلات ، تغيير در فعاليت بدني اسب و يا تغيير جيره ممکن است از علل کوليک باشد .
منبع:
سایت فامیران
...
+ نوشته شده در سه شنبه بیست و نهم آبان 1386ساعت 16:16 توسط سید مجتبی خسروانی نیک | نظر بدهید
بیماری های اسب
( آبله اسب) Horse Pox
آبله اسب قابل سرايت به انسان و گاو ميباشد. عامل آبله اسب ظاهرا همان ويروس آبله گاو است و به آبله انسان نزديك است. احتمالا هر سه اين ويروسها گونه هاي مختلف يك نوع ويروس مي باشند و در اثر عادت كردن به انواع مختلفي از حيوانات بيماريزايي بيشتري براي نوع مخصوصي پيدا نموده اند. ويروس اسبي به گاو انتقال يافته و ويروس آبله گاوي نيز اسب را مبتلا ميسازد. همچنين با ويروس آبله اسبي در گاو يا آبله گاوي در اسب ميتوان ايمني ايجاد كرد. اشخاصي كه بر ضد آبله مايه كوبي نشده باشند , در صورت پرستاري اسبهاي مبتلا دچار جراحاتي نظير آثار حاصل از مايه كوبي بر ضد آبله ميشوند.
در حال حاضر بيماري آبله در انسان در دنيا ريشه كن شده است. ( اعلام سازمان بهداشت جهاني )
چندين سال است كه بيماري آبله اسب از ايالات متحده يا اروپا گزارش نميشود. با ريشه كن شدن بيماري آبله انسان در دنيا احتمال بروز آبله اسب كاهش يافته است. ميزبان طبيعي ويروس اسب است ولي ويروس ميتواند در گاو و انسان نيز بيماري ايجاد كند. عفونت از اسبي به اسب ديگر توسط انسان يا لوازم و تجهيزات موجود در باشگاههاي سواركاري و پرورش اسب و يا توسط حشرات صورت مي گيرد. انتقال به انسان از طريق مستقيم و تماس با حيوان مبتلا صورت مي گيرد و در انسان فرم خفيف بيماري وجود دارد.
بيماري در انسان بصورت ضايعات آبله بر روي انگشتان و دستها و بازوها و بندرت ساير نقاط بدن ظاهر مي شود. گاهي اوقات احساس خارش و درد در محل زخم وجود دارد. در برخي موارد تب و بيقراري عمومي وجود داشته كه توقف فعاليت بيمار را براي مدت يك يا چند روز ايجاد مي نمايد.
بيماري در اسب ممكن است به دو شكل بروز كند. شكل كم اهميت تر ، عفونت بخلق پاي اسب بوده و ظاهرا بوسيله دستهاي آلودهء نعلبندان و افرادي نظير آنها بوجود مي آيد. اين عفونت به عنوان گريس پا يا پاي گريسي ( Grease heel ) شناخته شده است. از علائم بيماري دانه هاي كوچكي است ( آبله ) كه تبديل به تاول مي شود ، كم كم دانه ها چركي شده و روي آنها را دلمه خشك مي پوشاند و زخمها خشك ميشوند. در خلال تظاهرات اوليه ، پاها تا حدي دردناك بوده ، ممكن است اندكي لنگش ايجاد ، ليكن واكنش عمومي وجود نداشته يا چندان شديد نيست.
در شكل ديگر بيماري جراحات بصورت دانه هاي متعددي در سطح داخلي دهان،روي لثه، زير زبان و داخل لبها ايجاد و به زودي به تاول تبديل ميشود. دانه ها كم كم چركي شده و حيوانات مبتلا خصوصا حيوانات جوان تقريبا هميشه تب داشته و ممكن است بشدت بيمار شوند( حيوانات مسن تر ممكن است تب خفيفي نشان دهند ) حالت عمومي بويژه در كره اسبها خيلي بد است و ممكن است تلف شوند. اسبهاي مبتلا اشتهاي خود را از دست ميدهند ، بزاق از دهان جاري بوده و حيوانات دهان خود را جهت تسكين درد در آب فرو مي برند. اين شكل بيماري ابتدا با جراحات محدودي شروع ميشود ، سرانجام تمام مخاط دهان را فرا مي گيرد و گاهي به مجراي بيني نيز سرايت مي كند.
تشخيص قطعي توسط آزمايشگاه صورت مي گيرد. ويروس را ميتوان از طريق كشتهاي بافتي مختلف و جنين مرغ جدا نمود.
براي آبله اسب يا درمان زخمهاي آبله ، داروي خاصي وجود ندارد.خشك نگهداشتن زخمها ، آنتي بيوتيك ( فرم موضعي ) جهت جلوگيري از آلودگي ميكروبي و داروهاي مسكن جهت تسكين درد مفيد است.
ضد عفوني كردن وسايل و لوازم تيمار، سواركاري و... توصيه ميشود. بهبودي از اين بيماري با ايجاد ايمني قوي همراه است. از آنجايي كه جراحات پوستي بيماري ناراحتي كمتري براي اسب ايجاد مي كند ، برخي از كارشناسان عقيده دارند كه با آلوده ساختن اسب از طريق بين پوستي مي توان حيوان را در برابر شكل خطرناك بيماري ايمن ساخت. هر دو ويروس آبله گاوي و آبله اسبي به افراد واكسينه نشده بر عليه آبله انسان انتقال يافته ، ليكن به افراد واكسينه شده منتقل نمي گردند. با ريشه كن شدن بيماري آبله انسان در دنيا ، اهميت آبله حيوانات كاهش يافته است.
+ نوشته شده در یکشنبه بیستم آبان 1386ساعت 8:34 توسط سید مجتبی خسروانی نیک | 2 نظر
رينگ ورم (ring worm) و رين رات (rain rot) در اسب.
رينگ ورم (ring worm) و رين رات (rain rot) در اسب.
وضعيت کلي پوست و پوشش بدن اسب نشان دهنده وضعيت سلامتي قابل اطمينان آن است. پوست صاف و براق از مشخصات يک اسب سالم است، در حاليکه پوست مات، زبر و خشن ممکن است نشان دهنده بسياري از مشکلات اساسي در اسب باشد. پوست اسب هميشه با حمله تعداد زيادي از عوامل گوناگون از جمله: ويروسها، باکتريها و ميکروبهاي بيماريزاي ديگر و همچنين گزش حشرات مواجه است.
علائم مربوط به بيماري پوستي متغير بوده و ممکن است از يک درگيري ساده پوست با زخمهاي جداگانه تا زخمهاي پيشرفته همراه با خارش و ريزش مو را شامل گردد.
دو شکل بيماري پوستي که در اسب بيشتر اتفاق مي افتند عبارت اند از: رينگ ورم (درما توفيتوزيس dermatophytosis) و رين رات (درماتوفيلوزيس dermatophylosis) .
رينگ ورم يک عفونت قارچي است که مي تواند از اسبي به اسب ديگر از طريق لوازم تيمار مشترک و لوازم سواري و ساز و برگ و يراق اسب منتقل گردد. رطوبت، تراکم جمعيت و شلوغ بودن گله و هواي تاريک و نمور جزء عوامل مساعد کننده بيماري محسوب مي گردند.
رينگ ورم اغلب در اسبان جوان (يک تا سه سال) و گاهي مسن تر ديده مي شود. در حيونات ضعيف و ناتوان رينگ ورم در ابتدا به شکل زخمهاي کوچک ظاهر گشته و به دنبال آن ريزش مو اتفاق افتاده و زخمها به شکل لکه هاي مدور و کروي شکل درآمده و دلمه روي آنها مي بندد.
در اينحالت چنانچه درمان انجام نگيرد زخمها پيشرفت کرده و بزرگ مي شوند، موها شکننده تر و ريزش موها بيشتر شده و زخمها التهاب پيدا مي کنند و متورم مي گردند.
زخمهاي رينگ ورم در اسب بيشتر در محل تماس با زين و تنگ اسب، صورت (اطراف چشم) و پاها ايجاد مي گردد. ممکن است اين زخمها با خراش شديد همراه باشند. ميزان انتقال قارچ مولد رينگ ورم بسيار سريع بوده و به راحتي مي تواند از اسبي به اسب ديگر منتقل شود. چنانچه در يک گله اسب به بيماري رينگ ورم مشکوک شديد، خيلي سريع اقدامات درماني و پيشگيري کننده مناسب از جمله جدا کردن اسب بيمار از بقيه گله، ضدعفوني کردن زخمهاي اسب بيمار و همچنين ضدعفوني نمودن وسايل و تجهيزات اسب مربوطه را انجام دهيد.
درمان شامل استفاده از داروهاي ضد قارچ مانند Clorox (به ميزان 1 به 10 در اب) و همچنين شامپوي ميکونازول (miconazole) است. درمان بايستي روزانه و تا پنج روز متوالي ادامه يافته و سپس به صورت هفتگي انجام گيرد تا زخمها به خوبي التيام يابند.
رين رات (rain rot)
به عنوان يک تاول مرطوب و گرم شناخته مي شود. اندامهاي حرکتي خصوصا قسمتهاي انتهائي آن درگير شده ولي ممکن است به يک مسموميت عمومي تبديل گردد. عمل بيماري نوعي باکتري است که خصوصياتي شبيه قارچها دارد. اين باکتري در خاک ، به ويژه در خاکهاي مرطوب و در زمين هائي که در امتداد نهرها و رودخانه ها قرار دارند مشاهده مي گردد.حيوانات بيمار اغلب بعنوان مخزن عفونت محسوب گشته در انتشار بيماري نقش دارند.
رعايت نکردن مسائل بهداشتي اسب داري ها و تحريکات پوستي ايجاد شده در اسب ها مانند تحريک ايجاد شده به دنبال گزش حشرات، از عوامل مستعد کنند بيماري هستند. در اين بيماري زخمهائي در پوست بدن اسب ايجاد گشته که ممکن است اين زخمها پيشرفت کرده و بزرگ و مدور شوند و بر روي آنها پوسته هاي زخم ظاهر گردند.
کندن و برداشتن دسته هاي مو که زخم در آن محل ايجاد کرده دردناک بوده و مي تواند موجب خونريزي گردد.
دامپزشکان اغلب ترجيح مي دهند زخمهاي ايجاد شده بر روي اسبان، کوچک نگه داشته شده و توسعه پيدا نکند تا اقدامات درماني به طور کامل موثر واقع گردد. زخمها عموما بر روي پشت، کپل، گردن و پاها مشاهده مي گردند.
قرار دادن حيوانات در محيط خشک موثر بوده و آنها را از گزش حشرات محافظت مي کند. استفاده از حمام ضدعفوني کننده اسبان که داراي شامپوي يدين (iodine) يا کلر هگزيدين (chlorohexidine) و يا پروکسيد بنزوئيل (benzoyl peroxide) باشد، به طور روزانه و به مدت 7 روز بسيار موثر است. گاهي اوقات تجويز آنتي بيوتيک ضروري است و آنها را بايد به مدت يک تا دو هفته استفاده کرد.
آفتاب گرم و آب و هواي خشک مي تواند در مراقبت از رين رات بسيار موثر باشد. مشکلات پوستي مانند از دست دادن مو، التهاب و آماس پيش از ايجاد خارش حتما بايد مدنظر قرار گيرد و چنانچه زخمها پيشرفت نموده، پوسته پوسته شده و ريزش مو و خونريزي ظاهر شده باشد، مي توان گفت بيماري تشديد شده و وخيم است.
در پايان ذکر اين نکته ضروري است که هيچوقت يک بيماري پوستي را نبايد ساده انگاشته و به آن اهميت ندهيم، بلکه براي تشخيص هر بيماري پوستي و درمان آن مطالعه و تحقيق و تفحص بيشتري نموده تا بهترين روشهاي درمان و پيشگيري را انتخاب نمائيم.
+ نوشته شده در جمعه بیست و دوم تیر 1386ساعت 20:8 توسط سید مجتبی خسروانی نیک | آرشیو نظرات
بيماري لامينايتيس در اسب.
چه عواملي موجب بروز لامينايتيس مي گردند؟
علت واقعي لامينايتيس هنوز ناشناخته است. اما در اثر عوامل گوناگون ممکن است لامينيايتيس ايجاد گردد که رايج ترين آنها به شرح زير مي باشد:
1- مصرف بيش از حد علوفه غني از انرژي معمولا اين نوع علوفه را کربوهيدرات بالا در فصول بهار و پائيز موجود مي باشد.
2- غذا دادن به اسبان به ميزان زياد، هنگاميکه اسبان داخل اصطبل بوده و به آخور دسترسي دارند و يا زمانيکه وعده هاي غذائي بسيار حجيمي در اختيار يک اسب قرار مي گيرد.
3- چاقي، احتمال دچار شدن حيوانات را به بيماري لامينايتيس بيشتر مي کند.
4- مسموميت خون، درنتيجه ورود سمومي که به نحوي وارد خون شده و در آن جريان مي يابند. اين حالت به واسطه برخي عوامل بروز مي کند که عبارت اند از: اسهال، پريتونيت، متريت و جفت ماندگي پس از زايمان.
5- آسيب و ضربه، صدمه و يا ضربه بسيار سخت (بويژه در اسبهاي سواري) و يا تحمل وزن زياد در حاليکه يکي از اندامهاي حرکتي در اثر آسيب بي حرکت و ثابت شده است، مي تواند باعث بروز يک حمله گردد.
6- برخي از داروها به خصوص کورتيکواستروئيدها موجب افزايش انقباض سرخرگي در پا شده و در اثر آن جريان خون در آن منطقه محدود مي گردد.
7- استرسها امکان پيشرفت لامينايتيس را در اسبان افزايش مي دهند. مانند استرس ناشي از يک سفر طولاني که در اين حالت سطوح بالائي از هورمونهاي کوتيکواستروئيد آزاد مي گردد که تقريبا اثري مشابه تجويز کورتيکواستروئيدها دارد.
8- يک جيره غذائي متشکل از علوفه آبدار به ميزان زياد و يا موادي با بازده غذائي کم مي توانند موجب بروز لامينايتيس گردد.
سير حوادثي که منجر به لامينايتيس مي شود به شرح زير است:
الف- وجود غذا به مقدار بسيار زياد در داخل معده. محلول کربوهيدرات که بايد در روده کوچک هضم گردد به داخل روده بزرگ سرازير مي شود.
ب- تعادل باکتريائي در روده بزرگ به هم خورده و باکتريهائي که از محيط قندي استفاده مي کنند غالب مي گردند و باکتريهاي هضم کننده فيبر از تعدادشان کاسته مي شود. در واقع باکتري هاي دوستدار محلول کربوهيدرات از باکتريهاي هضم کننده الياف پيشي مي گيرند.
ج- مرگ و گسيختگي باکتريهاي هضم کننده الياف به سبب وضعيت اسيدي منجر به آزاد شدن آندوتوکسينها (سموم) مي گردند. همچنين محيط اسيدي قابليت نفوذ ديواره روده را افزايش داده و سموم وارد جريان خون مي گردند. بنا بر اين فشار خون و گردش خون تحت تاثير قرار گرفته و لامينايتيس را به دنبال خواهد داشت.
تغذيه و مديريت دراسبي که دچار لامينايتيس است
1- معمولا مالکين اسب بر اين باور هستند که بايد اسبان يا اسبچه هاي مبتلا را گرسنه نگهداشت. آيا شما يه يک شخص بيمار گرسنگي مي دهيد. ارائه يک رژيم غذائي حاوي الياف سلولزي که مواد معدني و ويتامينها مکمل اين رژيم غذائي مي باشند به منظور فعال نگهداشتن متابوليسم و سوخت و ساز درون سلولي اسب يا اسبچه حياتي مي باشد.
2- عوامل ايجاد کننده بيماري را از بين ببريد.
3- حيوان را گرسنه نگه نداريد زيرا احتمال بروز سندرم هيپر ليپميا وجود دارد. اين امر زماني کاملا تحقق مي يابد که سطوح بالائي از چربي به منظور پاسخگوئي به پديده گرسنگي به داخل خون آزاد مي شوند.
4- از آنجا که مبتلايان به لنگش دچار کمبود کلسيم مي باشند. استفاده از يونجه يا کاه يونجه خرد شده مفيد است که مي تواند جوابگوي نياز کلسيم بدن باشد. جيره پيشنهادي اسبان مبتلا شامل يونجه خرد شده همراه با مکملهاي معدني و ويتامينها به اضافه علوفه خشک و آب است.
به حداقل رساندن احتمال خطر لامينايتيس
1- پيشگيري از بيماري به مراتب بهتر از درمان بيماري مي باشد.
2- اسب را حتي الامکان در برابر عوامل ايجاد کننده لامينايتيس قرار ندهيد.
3- هرگز اجازه ندهيد که اسب يا اسبچه شما بيش از اندازه چاق شود.
4- اطمينان حاصل کنيد که نعلبند شما عمل غيار کردن و تراشيدن سم را به دقت و منظم انجام مي دهد.
5- چراندن گله را به خصوص در فصل بهار محدود نمائيد. آگاه باشيد که غالبا علوفه آبدار در فصل پائيز نيز وجود خواهد داشت.
6- چنانچه در کنترل چرا و چريدن گله در يک محدوده خاص ناتوان مانديد از پوزه بند براي مدت زمان کوتاه استفاده نمائيد. يک پوزه بند شامل يک دريچه مشبک در قسمت تحتاني است که اجازه نوشيدن و جويدن را به اسبچه مي دهد.
7- در صورتي که اسبچه در داخل طويله بسته شده است و يا در چراگاهي خالي از علوفه به سر مي برد، مقداري علوفه خشک يا کاه برايش فراهم نمائيد.
8- جيره غذائي حاوي فيبر فراوان و کربوهيدرات کم به حيوان بخورانيد. چنانچه به حيوانات خود پائين تر از مقادير استاندارد و توصيه شده غذا مي خورانيد،به منظور تهيه يک جيره غذائي متعادل استفاده از مکملهاي معدني و ويتامينها را در نظر بگيريد.
تشخيص لامينايتيس
1- اسب وزن بدنش را از سمتي به سمت ديگر منتقل مي کند.
2- سخت راه رفتن
3- سمها به هنگام لمس کردن گرم به نظر مي رسند.
4- ضربانهاي قوي نبض در سرخرگ انگشتي اطراف بخلق.
5- اسب به سمت عقب رفته (پاها جلوتر از حد معمول) تا فشار ناشي از وزن، کمتر به پاها وارد آيد.
توصيه هائي سودمند به منظور جلوگيري از لامينايتيس
1- مقادير زيادي از علوفه خشبي و داراي فيبر بالا به حيوان بخورانيد.
2- تغييرات جيره کنسانتره را به تدريج و به آرامي و در يک دوره دو هفته اي انجام دهيد.
3- کنسانتره ها را کوچک نگاه داشته و با غلظتهاي مناسب با توجه به وزن و شرايط حيوان در جيره غذائي وارد کنيد و چنانچه به غذاي بيشتري نياز باشد يک وعده غذائي ديگر بدان بيفزائيد.
4- مراقب وزن اسب خود باشيد و جيره غذائي اسبان چاق را کنترل نمائيد.
5- يک جيره غذائي حاوي مقادير زيادي روغن و مخلوطي از الياف (فيبر) درشت و يا يک جيره غذائي حاوي مقادير زيادي مکعبهاي اليافي را به حيوان بدهيد.
توصيه هاي لازم جهت اداره نمودن اسبهاي مبتلا به لامينايتيس
1- در جيره غذائي حيوان علوفه هائي با ارزش غذائي پائين اضافه کنيد مانند کاه و يولاف (جو دو سر)
2- ميزان علوفه خشک و پر حجم را کم کرده و آنرا با کاه مخلوط کنيد. (رقيق کردن)
3- اسبان را از ميدانهاي شني براي مدتي خارج کنيد. (اگرچه اين عمل به راحتي قابل انجام نباشد)
4- از حصارها و نرده هاي الکتريکي به منظور محدود نمودن دسترسي به علوفه استفاده نمائيد.
5- علفها و چمنها را کوتاه نگه داريد .
6- ميزان کار و فعاليت را پيش از افزايش جيره غذائي زياد کنيد.
7- از روغن بعنوان يک منبع انرژي استفاده نمائيد. مانند روغن سويا و يا روغن سبزيجات خالص.
8- به تناوب و به مقدار کم به حيوان غذا دهيد تا منجر به پر شدن بيش از حد معده حيوان نگردد.
9- به منظور کار کشيدن از حيوان اقدام به غذادهي ننمائيد.
10- بجمع مواد قندي (Fructan) را در نظر داشته باشيد.
11- حيوانات را به چراگاه هاي سرد و يخ زده (پادوک) نبريد.
12- در صورتي که مي بايد اسبان را به چراگاه هاي لخت و کم علوفه ببريد، هوا را در نظر گرفته و از پوزه بند استفاده نمائيد تا استرس کمتري به حيوان وارد شود.
تغذيه اسبان مبتلا به لامينايتيس
زماني که اسب يا اسبچه شما به لامينايتيس مبتلا باش بهتر است که کارهاي زير را انجام دهيد:
1- حداقل يک درصد وزن بدن حيوان به او علوفه خشبي و با فيبر بالا بدهيد. (علف خشک يا کاه يولاف) اين ميزان علوفه را در وعده هاي غذائي متناوب تقسيم نمائيد.
2- جيره هاي غذائي کم حجم را به صورت متناوب و مکرر به حيوان بخورانيد.
3- مکملهاي مناسب را به منظور تامين تمامي ويتامينها و مواد معدني مورد نياز بدن حيوان به او بخورانيد.
در حالي که اسب شما بهبود مي يابد نکات زير را به منظور کاهش خطر حمله اي ديگر در نظر بگيريد:
1- در جيره غذائي حيوان حجم غلات را به کمترين حد ممکن برسانيد.
2- از منابع انرژي که کند آزاد مي شوند استفاده نمائيد. (از قبيل فيبر و روغن)
3- افزايش وزن را کنترل نموده و شرايط بدني حيوان را تا حدود سه سالگي مورد بررسي و کنترل قرار دهيد.
محمدرضا اسدي
عضو هيات علمي سايت فارميران
عضو هيات علمي مجتمع آموزشي شهيد زمانپور
+ نوشته شده در جمعه بیست و دوم تیر 1386ساعت 20:0 توسط سید مجتبی خسروانی نیک | آرشیو نظرات
بيمارى مشمشه Glanders
در گذشته بيمارى مشمشمه در اکثر کشورهاى اروپائى شيوع داشت ولى با به‌کارگيرى روش‌هاى کنترل و مبارزه وقوع آن به‌تدريج در طول قرون کاهش يافته است. بيمارى مشمشه هنوز در کشورهاى آسيائى و آفريقائى و آمريکاى جنوبى وجود دارد و در ايالت متحده آمريکا و اروپاى غربى از سال ۱۹۳۸ تاکنون عفونت اکتسابى به‌طور طبيعى ديده نشده است.
بيمارى مشمشه از بيمارى‌هاى واگيردار و خطرناک تک سمى‌ها بوده از جمله بيمارى‌هاى مشترک بين انسان و دام مى‌باشد.
اين بيمارى در درجه اول به‌عنوان يکى از بيمارى‌هاى اسب، الاغ و قاطر شناخته شده و تصور مى‌شود ساير حيوانات چندان حساسيتى به آن ندارد ولى تحت شرايطى گوسفند و بز به آن مبتلا مى‌شوند. سگ و گربه با خوردن لاشه آلوده تک سمى‌ها بيمار مى‌گردند. گاو و خوک به بيمارى مقاوم‌تر هستند ولى پرندگان در مقابل بيمارى کاملاً مقاوم مى‌باشند. از حيوانات زمانى‌که در شرايط بهداشتى نامساعد، خستگى مفرط و کار سنگين و تغذيه بد قرار گيرند حساسيت بيشترى به بيمارى نشان مى‌دهند.
همانطور که در بالا گفته شد انسان به بيمارى مشمشه حساس است و ابتلاء به آن اغلب منجر به مرگ مى‌شود افرادى‌که در تماس نزديک با اسبها، قاطرها و الاغ‌ها هستند و همچنين دامپزشکان و کارکنان آزمايشگاه‌ها بيشتر در معرض خطر ابتلاء قرار دارند. بيمارى از طريق مخاطات بيني، دستگاه گوارش، زخمها و خراش‌ها جلدى و هواى تنفسى آلوده به انسان سرايت مى‌کند.
+ نوشته شده در سه شنبه بیست و نهم خرداد 1386ساعت 12:9 توسط سید مجتبی خسروانی نیک | آرشیو نظرات
بيمارى هارى در اسب
بيمارى هارى در اسب Rabies
بيمارى هارى يکى از خطرناک‌ترين بيمارى‌هاى واگير و مشترک بين انسان و کليه حيوانات پستاندار مى‌باشد. عامل بيمارى ويروس مى‌باشد که در کليه حيوانات خونگرم ايجاد بيمارى کشنده مى‌نمايد. سگ و گربه بيشتر از ساير حيوانات نسبت به بيمارى هارى حساس مى‌باشند. ويروس عامل بيمارى در بزاق فراوان بوده و گاز گرفتن توسط حيوانات هار عادى‌ترين راه انتقال بيمارى به انسان و ساير دام‌ها مى‌باشد. ويروس اين بيمارى تمايل به دستگاه عصبى دارد و جراحاتى در اين بافت ايجاد مى‌کند.
علائم بيمارى در اسب:
اولين نشانه بيمارى وجود خارش در محل گازگرفتگى است. اسب بيمار مضطرب بوده غذا نمى‌خورد و مرتب محل گزش را با دندان خود مى‌کند، به پرستار و افرادى که به او نزديک مى‌شوند حمله مى‌کند و اگر فرار نکنند آنها را به‌شدت گاز مى‌گيرد. به‌تدريج نشانه‌هاى فلجى در عضلات گلوى دام ظاهر شده و حيوان با وجود تشنگى مفرط نمى‌تواند آب بخورد. فلجى کم‌کم به پاها رسيده، حيوان به زمين مى‌خورد و در مدت کوتاهى تلف مى‌شود.
آبله اسب Horsepox
آبله اسب قابل سرايت به انسان و گاو مى‌باشد. نشانى‌هاى بيمارى در اسب عبارت از وجود جراحات و دانه‌هائى در سطح داخلى دهان، زير زبان، لثه‌ها و لب مى‌باشد. دانه‌ها کم‌کم چرکى شده و حيوان دچار تب مى‌شود بزاق از گوشه دهان جارى شده و ميل به غذا ندارد. جراحات به‌تدريج وسعت يافته و به مخاط بينى نيز سرايت مى‌کند. کرّه اسبها به بيمارى حساس‌تر بوده و گاهى تلف مى‌گردند. در صورتى‌که دانه‌هاى آبله در روى پاهاى حيوان و در ناحيه بخولق ظاهر شود اندکى لنگش ايجاد کرده کم‌کم دانه‌ها چرکى شده و روى آنها را دلمه خشک مى‌پوشاند و حال حيوان بهبود مى‌يابد.
آنسفاليت ويروسى اسب The Infectious Equine Encephalitis
آنسفاليت ويروسى از بيمارى‌هاى عفونى است که اسبها را مبتلا ساخته و موجب ابتلاء انسان نيز مى‌شود. آنسفاليت ويروسى داراى انواع مختلف بوده و از آن جمله آنسفاليت ويروسى و نزوئلائى مى‌باشد. نشانى‌هاى بيمارى در اسب اختلال در شناسائي، عوارض عصبي، عدم تعادل، تب و فلجى مى‌باشد. دفع مدفوع و ادرار مشکل شده حيوان دايره راه مى‌رود و کم‌کم فلجى ظاهر مى‌شود و حيوان زمين‌گير و در مدت ۲ تا ۴ روز تلف مى‌گردد. تعدادى از اسب‌هائى که فلج نمى‌شوند زنده مى‌مانند. ناقل اصلى بيمارى پشه‌‌ها مى‌باشند ولى انتقال از اسب به اسب نيز امکان‌پذير است.
آنسفاليت ويروسى آمريکاى شمالي، شرقى و غربى و آنسفاليت ژاپنى نيز وجود دارد که کمتر اسب را مبتلا مى‌سازد. آنسفاليت ژاپنى در حقيقت يک بيمارى انسانى است که در بيشتر موارد انسان عفونت را به حيوانات منتقل مى‌سازد.
آنفلوانزاى ويروسى اسب Equine Viral Influenza
آنفلوانزاى اسب بيمارى مسرى بوده که در شرايط طبيعى تک‌سمى‌ها بيشتر به آن مبتلا مى‌شوند. در نقاطى که تعداد زيادى اسب در مجاورت هم قرار گيرند بيمارى به‌سرعت در بين آنها اشاعه مى‌يابد. اسب‌هاى جوان به بيمارى حساس‌تر مى‌باشند و زمانى‌که بيمارى شيوع پيدا کند اسب‌هاى مسن نيز به آن مبتلا مى‌شوند.
علائم بيمارى در اسب عبارت است از تب شديد، بى‌اشتهائى ريزش اشک، هجوم‌الدم بافت چشم و ريزش از بيني. در بعضى از موراد ذات‌الريه و کور شدن چشم نيز ديده مى‌شود که در اين‌صورت منجر به مرگ حيوان مى‌شود. امکان وجود يرقان و نفريت نيز در اسب گزارش شده است. بيمارى از طريق ترشحات بيني، عطسه يا سرفه به خارج پخش و سبب ابتلاء ساير اسبها و ديگر موجودات مهره‌دار و از جمله انسان مى‌گردد.
تورم دهان طاولى Vesicular Stomatitis
اين بيمارى قابل سرايت به اسب، گاو، خوک و انسان مى‌باشد. دوره کمون بيمارى ۱ تا ۳ روز است علائم بيمارى تب و افزايش بزاق در هنگام غذا خوردن است که به‌تدريج دانه‌هائى در سطح زبان و روى لبها ظاهر مى‌شود دانه‌ها طى ۴۸ ساعت پاره شده و تمام سطح زبان و لبها را فرا مى‌گيرد و حيوان از خوراک مى‌افتد. ويروس عامل بيمارى از طريق ترشحات آلوده حيوان و گاهى از طريق حشرات انتقال مى‌يابد. بيمارى معمولاً خطرناک نيست و دام‌هاى مبتلا به‌زودى بهبود حاصل مى‌کنند
+ نوشته شده در سه شنبه بیست و نهم خرداد 1386ساعت 11:15 توسط سید مجتبی خسروانی نیک | آرشیو نظرات
آنفولانزاي اسبي
--------------------------------------------------------------------------------
اين بيماري اصولاً به همراه يك التهاب در قسمت فوقاني دستگاه تنفس بروز مينمايد . بيشتر واگيرها در اسب جوان كمتر از 2 سال و به ويژه در سنين بين 2 تا 6 ماه بروز مي كند .
علايم بيماري :
تب خفيف تا شديد ، سرفه كه ابتدا خشك بوده و سپس مرطوب مي گردد و ترشحات بيني كه گاهاً به صورت آبكي ديده مي شود .
اسبهايي كه در شرايط نامساعد محيط خارج نگهداري مي شوند ، دوره بيماري را بدون عارضه گذرانده ولي اسب هايي كه كار مي كنند و يا در حمل و نقل مورد استفاده قرار مي گيرند و يا اينكه در معرض شرايط نامساعد جوي واقع مي شوند سرفه در آنها شديدتر شده و حتي ممكن است به عوارضي چون برونشيت ، ذات الريه و خيز پاها دچار شوند .اما خوشبختانه ميزان مرگ و مير حدود 1 تا 3 درصد مي باشد .
عامل بيماري ناشي از ويروس تيپ A بوده كه داراي دو نوع A1 و A2 مي باشد .
انتقال بيماري در اسب از طريق استنشاق هوايي بوده كه قطرات آلوده ترشحات دستگاه تنفسي اسب هاي بيمار در هوا پراكنده شده و باعث انتقال بيماري مي شود . از اين رو در زمان كوتاهي اين ويروس قادر است اسب هاي موجود در آن محيط را آلوده كند و در ضمن انتشار به وسيله اشيا آلوده نيز امكان پذير است . به طور كلي مسابقات اسبدواني ، نمايشگاههاي عرضه اسب و محيط هايي كه جراحي هاي اسب در آنجا انجام مي شود اماكن مناسبي براي انتشار اين بيماري در سطح جهاني محسوب مي شود .
كنترل و پيشگيري :
جهت ايجاد ايمني در اسب واكسيناسيون توصيه مي شود ، اسبها بايد با 2 دوز واكسن به فاصله 6 تا 12 هفته مهيه كوبي شده و هر ساله نيز مقدار دوز توصيه شده تزريق گردد .
مراعات اصول بهداشت در جلوگيري از انتشار بيماري در انسان و حيوان موثر است . وسايل نقليه اي كه در انتقال اسب ها به كار مي روند بايد در فواصل نقا و انتقالات كاملاً ضدعفوني شوند . حركت انبوه اسبان به دلايلي از محلي به محل ديگر سرعت انتشار بيماري را تقويت مي كند . مجزا نگهداشتن دام هايي كه تازه به محلي وارد شده اند در كنترل بيماري موثر خواهد بود
درمان :
درمان خاصي وجود ندارد اما استفاده از آنتي بيوتيك هاي وسيع الطيف جهت جلوگيري از عفونت هاي ثانويه توصيه مي شود . اما مهمترين راه درمان پرستاري مناسب از اسب ها ، رعايت كردن تمام مقررات بهداشتي ، استراحت كافي ، عدم فعاليت . تهويه مناسب ، تعويض علوفه و وسايل آلوده ، دماي مناسب و جلوگيري از عفونت هاي ثانويه مي باشد .
+ نوشته شده در دوشنبه سی و یکم اردیبهشت 1386ساعت 16:27 توسط سید مجتبی خسروانی نیک | آرشیو نظرات
شناخت بیماری های اسب
بيماري هاي اسب
برخي از مهمترين بيماري هايي که اسبان به آنها دچار مي شوند را در زير به طور خلاصه مي آوريم. لازم به ذکر است که بيماريهايي که بين انسان و اسب مشتر ک هستند در قسمت بيماريهاي مشترک آورده شده اند:
بيماري استخوان زورقي
يکي از بيماريهاي مهمي که دست و پاي حيوان به آن مبتلا مي شود بيماري استخوان زورقي مي باشد که طي مسافت زياد در زمين هاي خشک و سخت و يا سرعت خيلي زياد از عوامل ايجاد آن مي باشد و بيشتر در دستهاي حيوان مشاهده مي شود.
اين بيماري عبارت است از تورم استخوان کوچک زورقي و قسمتي از تاندوني که در تماس با آن هست. در نتيجه اين تورم به تدريج تومور استخواني تيزي در استخوان پيدا مي شود که فوق العاده دردناک است و همينطور که بيماري پيشرفت مي کند قسمتهاي استخوان زورقي و اطراف آن به حالت مرده در مي آيند و سياه مي شوند.
در ابتداي اين بيماري علايم معمولا" غير مشخص هستند. اولين علامت پيدا شدن ناراحتي در دستهاي اسب مي باشد. آزمايش دقيق نشان مي دهد که پاشنه ها و قسمت جسم قورباغه سم اسب گرم هستند و همانطور که بيماري پيشرفت مي کند جسم قورباغه کوچک شده و پاشنه ها جمع مي شوند. پيشرفت بيماري معمولا" به آهستگي صورت مي گيرد اما خيلي زود عمل جراحي قطع عصب لازم مي شود. به هر حال هميشه اين چنين عملي هم رضايت بخش و مطمئن نيست.
زمين نرم و بانداژ مرطوب با آب سرد مخصوصا" در اطراف شاخمو مقدار درد را کاهش مي دهد.
هجوم الدمي سم
يکي از بيماريهاي مهمي است که در نتيجه اختلال در گردش خود سم اسب پيدا مي شود، زيرا عروق کف و کاسه به نسبتي که فشار خون تغيير مي کند نمي توانند انبساط پيدا کنند و در نتيجه اختلال پيدا مي شود. ميزان اين اختلال به عوامل مختلف بستگي دارد که گاهي خفيف و نامحسوس و گاهي فوق العاده شديد مي باشد. دستها بيشتر از پاها به اين بيماري مبتلا مي شوند. عده اي معتقد هستند که حرارت زياد، ايستادن به مدت زياد روي زمين سخت، يا نوشيدن مقدار زيادي آب سرد موجب اين بيماري مي گردد.
اين بيماري معمولا" به طور ناگهاني ظاهر مي شود. اسب مبتلا از حرکت ناراحت است، درجه حرارت بالا، تنفس سريع، اشتها کم و تشنگي زياد و دست و پاي گرم از علايم اين بيماري مي باشند. اسب مبتلا سنگيني خود را به روي دست يا پاي سالم مي اندازد. اين علايم 4 تا 5 روز باقي مي ماند و اگر فورا" معالجه نشود بيماري به شکل مزمن در مي آيد.
همانطور که بيماري پيشرفت مي کند درد و لنگش از ميان مي رود، اما ساختمان سم به تدريج تغيير مي کند. دواير متعدد و مشخص روي ديواره سم به طور افقي با سطح زمين و کف سم پيدا مي شود. به منظور کاستن درد بهتر است دست و پاي مبتلا را تا بالاي بخلق حداقل به مدت يک ساعت در آب گرم قرار داد و سپس آنرا در آب سردي گذاشت که در آن يخ ريخته شده است. اين معالجه را بايستي ادامه داد تا موقعي که درد تسکين پيدا کند. اسب نبايست زياد سرپا بايستد و هر چقدر بخوابد بهتر است. حضور دامپزشک در حالت شديد براي تزريق محلول آدرنالين ضروري است.
ازتوريــــــــا
ازتوريا بيماري است که علت اصلي آن شناخته نشده است. در بيشتر موارد تجربه نشان داده است که اسبهايي که کارشان کم و جيره غذايي آنها زياد است به اين بيماري مبتلا مي شوند.
علايم بيماري معمولا" بعد از اينکه اسب به کار گرفته شد پديدار مي گردد. حساسيت زياد، عرق کردن و تنفس سريع ناگهان ظاهر مي شود. لنگش سريعا" پيشرفت کرده و به وضعي مي رسد که اسب روي زمين مي نشيند، عضلات کپل و تهيگاه متورم و سخت مي شوند، درجه حرارت بالا مي رود.
موقعي که حيوان به اين بيماري مبتلا مي شود بايستي آن را در محل آرام و راحتي قرار داد و دامپزشک را باخبر ساخت. با پتوي گرم تهيگاه را پوشانده تا از جريان هوا مصون بماند. خوراک قابل هضم و ملين نيز نتيجه رضايت بخشي دارد.
شکم دردها
شکم درد با علايم درد در ناحيه شکم مشخص مي شود. اين بيماري به دليل معده کوچک ، روده هاي بزرگ چين دار، ناتواني در عمل استفراغ در اسب زياد ديده مي شود. معمولي ترين دلايل شکم درد، نامنظمي تغذيه، تغيير ناگهاني رژيم، استفاده از علوفه پژمرده و کهنه و يونجه کپک زده، تغذيه هنگام خستگي، کمبود آب، نجويدن کامل غذا، کار شديد بلافاصله پس از غذا و وجود انگل مي باشد. به اين ترتيب مي توان گفت که مسوول بروز شکم درد اغلب پرستاران و مهتران و مالکان اسبها مي باشند و در صورتي که در مورد تغذيه حيوان مراقبت بيشتري به عمل آيد مي توان از ابتلا به شکم درد جلوگيري کرد.
شکم درد با درد ناحيه شکم آغاز مي شود و اسب با ناآرامي، سم کوبيدن، به پهلو نگاه کردن، خميازه کشيدن، دراز کشيدن، غلتيدن، پشت هم تغيير جا دادن و ناليدن، آنر نشان مي دهد. در دل درد شديد اسب لگد مي زند و شديدا" به دور خود مي چرخد و حرکات غيرارادي مي کند، تنفس مشکل و بدن از عرق پوشيده مي شود. به محض مشاهده اولين علايم شکم درد بايستي غذاي حيوان را قطع کرد و دامپزشک را مطع ساخت. در صورتيکه اسبي تمايل به راه رفتن داشت مي توان به آرامي حيوان را راه برد اما هرگز نبايد در چنين شرايطي اسب را به يورتمه و چهارنعل و غلتيدن وا داشت، اين حرکات ممکنست باعث پارگي روده شوند. استفاده از حوله داغ و پتوي گرم جهت پيچيدن دور شکم و پهلوها ميزان درد را کاسته و عمل روده را تحريک و تسريع مي کند. از خوراندن دارو به اسب يا معالجات ديگر بدون نظر دامپزشک بايستي پرهيز کرد، چه ممکن است خطرناک باشد.
پس از معالجه کامل حيوان بايستي مدت 24 تا 48 ساعت از خوراندن غذاي کامل به آن خودداري نمود، البته اين مدت بستگي به شدت و ضعف شکم درد دارد. سبوس خيسانده گرم براي يکي دو وعده غذا پيشنهاد مي شود. به تدريج به مقدار غذا افزوده تا به اندازه جيره کامل روزانه برسد.
شکم دردهاي نفخي، انقباضي و انسداد روده بزرگ از اقسام شکم درد هستند، ضمن اينکه ورم روده و معده هم جزو بيماريهاي سوء هاضمه محسوب مي شوند.
بيماريهاي انگلي
بيماريهاي انگلي داراي اثرات سوء بسياري مانند کاهش وزن، لاغري، عدم رشد، کاهش توليد و عدم بهره وري کافي در اسب مي شوند.
انگلهاي اسب به دو دسته داخلي و خارجي تقسيم مي شوند، انگلهاي داخلي شامل سه دسته کرمها، مگسها و انگلهاي خوني هستند. کرمها به انواع نواري، لوله اي (مانند استرونژيلوس ها، آسکاريس ها و اکسيور) و پهن تقسيم مي شوند. مهمترين مگسها لارو گاستروفيل و مگس هابرونما مي باشند. از رايجترين انگلهاي خوني هم مي توانيم به تک ياخته هاي عامل بابزيوز، پيروپلاسموز ياد کنيم.
انگلهاي خارجي هم شامل کنه ها، جربها، مگسها، ساسها و شپشها هستند.
عوارض انگلها عبارتند از:
- عوارض مکانيکي: مثل فشار ناشي از انسداد آنها در روده ها (دل درد انگلي)
- تهاجم و تخريب سلولهاي بدن: مثل انگل بابزيوز که گلوبولهاي قرمز را تخريب مي کند
- ايجاد واکنشهاي التهابي در مقابل انگل: مثل نيش کنه ها و جرب ها که ايجاد آماس مي کند
- رقابت براي مواد غذايي با ميزبان: مثل کرم آسکاريس در کره اسب
- ايجاد کم خوني در اثر مکيدن خون و خونريزي
- انتقال برخي از بيماريهاي ديگر: مثل کنه ها که باعث انتقال بابزيوز مي شوند
روشهاي مبارزه با انگلهاي خارجي:
- استفاده از سمپاشي در اصطبلها و محيط نگهداري
- رعايت اصول بهداشت و تخليه کردن کود با فواصل زماني کوتاه
- شعله دادن بستر اصطبلها و آهک پاشي بستر و محل تخليه کود
روشهاي مبارزه و پيشگيري انگلهاي داخلي:
- مصرف داروهاي ضد انگل که بايستي به صورت منظم هر دو ماه يکبار مصرف شوند و سعي کنيم در هر دو تا سه مرتبه مصرف دارو، نوع آن را تغيير دهيم تا ايجاد مقاومت انگلي نکند. هر اسبي که جديد وارد مي شود بايد از داروي ضد انگل مصرف کند و پس از اطمينان از عدم آلودگي با بقيه اسبها همراه شود. در کره اسبها مادرانشان بايد داروي ضد انگل خورده باشند و خودشان بايد بعد از 2 ماهگي دارو مصرف کنند. از مهمترين داروهاي ضد انگل مي توانيم به آيورمکتين، فبانتل، لواميزول، آلبندازول و ... نام ببريم
- رعايت بهداشت بستر
- اگر در مرتع اسبها مي چرند بايد به صورت آيش چرا، از مرتع استفاده کرد
- اسب را باساير حيوانات در يک مرتع نيندازيم
- در صورت امکان پهن اسبها را بلافاصله از مرتع خارج کنيم
- زير و رو کردن بستر خاک مرتع در ماههاي گرم سال
- آزمايش مدفوع اسبها براي شمارش تخم انگلها (در هر گرم مدفوع نبايد بيشتر از 100 تخم انگل وجود داشته باشد)
- آزمايش خون که معمولا" در موقعي که اسب دچار بيماري انگلي باشد تعداد ائوزينوفيل خون زياد مي شود
- برخي داروهاي انگلي پس از مصرف بايد دو هفته بعد هم تکرار شوند تا لاروها را نيز از بين ببرند
کوليک،علل ايجاد و نحوه درمان آن :
اسبداران معتقدند از زماني که اسب بوده و هست ، کوليک هم بوده و خواهد بود . ميزان مرگ و مير اسبها از کوليک ، از هر بيماري بيشترميباشد .اين سئوال پيش مي آيد که کوليک چيست و چگونه و چرا ايجاد ميشود ؟
خطر کوليک ناشي از عدم رسيدگي درست به اسبها است که امکان بروز انباشتگي ، پيچ خوردگي روده هاي اسب ، زخم معده ،پارگي معده و انسداد روده را ايجاد ميکند و موجب بروز کوليک ميشود . معمولا کوليک بصورت آني و ناگهاني پيش ميايد و مهم است که علت اين بيماري هرچه سريعتر مشخص شود تا بتوان از پيشرفت آن جلوگيري کرد و آن را مهار نمود .
....
با توجه به موارد فوق تعريف کوليک همان درد شکم ميباشد که از اسپاسم کولون روده اسب صورت ميگيرد .اختلالاتي که در اسب موجب کوليک ميشوند عبارتند از :
کوليک يا دل درد عادي 83 %
کوليک ناشي از انباشتگي 7 %
کوليک گازي يا اسپاسمي 4%
کوليک ناشي از پارگي معده 2%
آماس روده 1%
انسداد اختناقي 3%
....
نشانه هاي کوليک در اسب مبتلا :
1- غلت زدن
2- پا کوبيدن مداوم
3- دراز کشيدن بيش از حد معمول
4- برگرداندن سر به سمت پهلو
5- تاب دادن مکرر لب بالا
6- پشت کردن به گوشه جايگاه همراه با بروز ناراحتي
7- لگد زدن به شکم
8- ايستادن با بدني کشيده
9- نشان دادن مکرر حالت دفع ادرار
10- عدم دفع مدفوع به مدت بيش از 24 ساعت
11- بي اشتهائي
12- رفتار غير عادي و افسردگي
13- تعرق
14- اسهال
....
بالاترين ميزان مرگ و مير اسبها ناشي از انسداد اختناقي روده ميباشد.برخي عوامل از جمله نژاد در اسب ممکن است تعداد دفعات ابتلا به کوليک را بيشتر کند مثل نژادهاي استاندارد برد ، تنسي واکينگ ، امريکن سدلبرد و وارم بلاد .
خطر انسداد کولون در پوني ها و انباشتگي در اسبهاي جنوب شرقي ايالات متحده آمريکا بيشتر است .
بيشترين عواملي که باعث کوليک ميشوند عبارتند از:
- چسبندگي هاي درون حفره شکم در اسباني که جراحي حفره شکم داشته اند .
- انباشتگي کولون بزرگ که بطور ناگهاني بروز ميکند در اسباني که به مدت زيادي در اصطبل به سر ميبرند ، و ميزان فعاليت ورزشي آنها کاهش ميابد و يا همزمان تحت درمان داروئي بوده اند.
- انباشتگي هايي با کاهش نوشيدن آب و خوردن خوراکهاي خشبي کم کيفيت و گاها نا مناسب بودن وضعيت دندانها در اسب .
- انباشتگي هاي سکوم و زخم معده با تجويز زياد " فنيل بوتازون " در ارتباط ميباشد .
خطر ابتلا به کوليک در اسبهاي اصيل (عرب) بالاتر از ساير نژادهاست . خطر کوليک در اسبهاي 2 تا 10 سال بيشتر از کره اسبها (از شير گرفته تا يکساله) و يا اسبهاي 10 سال به بالاست .
خطر ابتلا به کوليک با وقايعي همانند : آبستني ، دوره شيرواري ، تغيير جيره ، تغيير در نوع فعاليت هاي بدني ، حمل و نقل ، تب و واکسيناسيون در ارتباط ميباشد .
اسبهايي که نسبت غلات به علوفه شان بيشتر است يا روزانه 5/2 کيلوگرم يا بيشتر غذا ميخورند ، در معرض خطر بالاتري از ابتلا به کوليک هستند .
اسبهايي که خوراک پليت و مخلوط دانه غلات آسياب شده با ملاس ميخورند در مقايسه با اسبهايي که کنسانتره درجيره آنها مصرف نشده بايد بيشتر مورد توجه قرار گيرند .
کوليک را ميتوان بر اساس عامل آن در يکي از موارد زير جاي داد :
جيره غذايي ، استعداد مبتلا شدن به کوليک (نژاد) ، تغيير در حرکات دستگاه گوارش ، عفونت ، انگلها ، زخم ها .
.....
بيماري هايي که در اسبها منجر به کوليک ميشوند به قرار زير ميباشند :
1- انباشتگي به علت خوراک خشبي کم کيفيت
2- نفخ به علت تخمير بيش از حد
3- توده مانع در مسير گوارش به علت وجود جسم خارجي
4- ايست حرکات به علت نا متعادل بودن الکتروليتهاي خون
5- افزايش قدرت انقباضي به علت واکنش سمپاتو ميتيک
6- پيچ خوردگي کولون بزرگ به علت حرکات ناهنجار
7- جابجايي و انسداد اختناقي و فتق به علت زمينه کالبد شناختي و نژادي
8- کوليک به علت سالمونلا
9- آبسه به علت اسروپتوکوکوس اکوئي
10- زخم معده و روده به علت داروهاي ضد التهاب غير استروئيدي
11 - آماس کولون پشتي يا Dorsal colitis است.
....
علل کوليک :
...
...1- انگلها :
انگلها از علل ايجاد کننده کوليک هستند و برنامه هاي مهار کننده آلودگي انگلي ميزان بروز کوليک را کاهش ميدهد . بيماريهاي ناحيه سکوم و ناحيه ايلئون به سکوم با آلودگي به کرمهاي پهن گره خورده نشان دهنده اين است که اين آلودگي نوعي عامل خطر ساز است
..
2- انباشتگي :
بلعيدن اجسام خارجي هم ميتواند عامل کوليک باشد . انباشتگي شن در کولون به انسداد مي انجامد و بلع اجسام خارجي از جمله ميخ ، سيم و يا سنگهاي نوک تيز ممکن است اولين گام براي تشکيل سنگ روده باشد . بالا بودن پ هاچ کولون و غلظت کانيها موجب سنگ ميشود . تکه هاي لاستيک ، الياف نايلوني مثل موکت و طناب نايلوني ، مو ، سنگها و بذر گياهان از علل شناخته شده انسداد روده ميباشند .در ضربات فيزيکي به حفره شکم ممکن است بخشي از روده جابه جا شود .
پارگي مزانتر با ضربات به شکم و سخت زايي در ماديان ها در ارتباط است .
هماتوم يا خون مردگي ، گرچه در ديواره روده نادر ميباشد ، ولي در ديواره روده کوچک و کولون بزرگ مشاهده شده است . نقايص مادر زادي هم از ديگر عوامل ايجاد کوليک ميباشند . آماس روده به خاطر آماس مخاط يا ديواره روده ، سالمونلا(باکتري گرم منفي) در مراحل آغازين و پريتونيت پس از عمل جراحي ميتوانند کوليک ايجاد کنند . عفونت حفره شکم بخاطر آسيب ديده گي روده ميتواند عامل کوليک باشد . آلودگي مجاري لنفاوي در روده ناشي از اسروپتوکوکوس اکوئي و گونه هاي رودوکوکوس بوجود مي آيند ، که بعدا در روده چسبندگي ميدهند و انسداد و کوليک در پي خواهد داشت .
....
3-مسموميتها :
برخي داروها و اقلام غذائي مورد استفاده در جيره در صورت مصرف بيش از حد باعث بروز کوليک ميشوند .
زخمهاي دستگاه گوارش :
در کره اسبهاي دچار زخم معده احتمال کوليک وجود دارد . همچنين در کره اسبهاي 4 تا 6 ماهه در صورت بروز زخم دوازدهه بدليل اينکه تخليه معده از حالت هنجارخارج ميشود ممکن است کوليک روي بدهد .
نشانه هاي زخم معده عمدتا کم اشتهائي ، لاغري يا کارکرد ضعيف است . در زخمهاي شديد ، شدت کوليک به اندازه اي است که انجام عمل جراحي اجتناب نا پذير است .
زخم معده يا روده ميتواند از عوارض تجويز طولاني مدت داروهاي ضد التهاب غير استروئيدي باشد .
يکي از نشانه هاي مسموميت با فنيل بوتازول در اسب کوليک است که در آغاز بصورت حاد و در نهايت به شکل مزمن در مي آيد . انسداد روده و يا حرکات نا هنجار روده مثل به دام افتادگيها ، پيچ خوردگيها و جابجايي روده باعث ايجاد کوليک ميشوند .
تغيير در مقدار کلسيم و پتاسيم سرم خون با کوليک ارتباط دارد و هر دو از علل انسداد ميباشد . افت کلسيم ميتواند موجب انسداد و يا جابجايي کولون و ساير کوليکهاي حاد گردد .
تجويز پتاسيم در موارد هيپوکالمي ميتواند حرکات روده را بهبود بخشد . ميزان منيزيم هم در حرکات روده موثر است . معمولا اسبهايي که به کزازعلفي مبتلا ميشوند ، ميزان کلسيم و منيزيم خون آنها کاهش ميابد و يا در اسبهايي که به مدت طولاني از غذا محروم مانده اند کاهش منيزيم خون موجب تغيير در حرکات دستگاه گوارش و نهايتا کوليک ميشود .
سکوم و کولون بخشي از دستگاه تخميري دستگاه گوارش اسب ميباشد که هضم سلولز و سنتز اسيدهاي چرب فرار در آن انجام ميگيرد . عوامل خطر سازي چون افزايش مصرف دانه غلات ، تغيير در فعاليت بدني اسب و يا تغيير جيره ممکن است از علل کوليک باشد .
منبع:
سایت فامیران
...
+ نوشته شده در سه شنبه بیست و نهم آبان 1386ساعت 16:16 توسط سید مجتبی خسروانی نیک | نظر بدهید
بیماری های اسب
( آبله اسب) Horse Pox
آبله اسب قابل سرايت به انسان و گاو ميباشد. عامل آبله اسب ظاهرا همان ويروس آبله گاو است و به آبله انسان نزديك است. احتمالا هر سه اين ويروسها گونه هاي مختلف يك نوع ويروس مي باشند و در اثر عادت كردن به انواع مختلفي از حيوانات بيماريزايي بيشتري براي نوع مخصوصي پيدا نموده اند. ويروس اسبي به گاو انتقال يافته و ويروس آبله گاوي نيز اسب را مبتلا ميسازد. همچنين با ويروس آبله اسبي در گاو يا آبله گاوي در اسب ميتوان ايمني ايجاد كرد. اشخاصي كه بر ضد آبله مايه كوبي نشده باشند , در صورت پرستاري اسبهاي مبتلا دچار جراحاتي نظير آثار حاصل از مايه كوبي بر ضد آبله ميشوند.
در حال حاضر بيماري آبله در انسان در دنيا ريشه كن شده است. ( اعلام سازمان بهداشت جهاني )
چندين سال است كه بيماري آبله اسب از ايالات متحده يا اروپا گزارش نميشود. با ريشه كن شدن بيماري آبله انسان در دنيا احتمال بروز آبله اسب كاهش يافته است. ميزبان طبيعي ويروس اسب است ولي ويروس ميتواند در گاو و انسان نيز بيماري ايجاد كند. عفونت از اسبي به اسب ديگر توسط انسان يا لوازم و تجهيزات موجود در باشگاههاي سواركاري و پرورش اسب و يا توسط حشرات صورت مي گيرد. انتقال به انسان از طريق مستقيم و تماس با حيوان مبتلا صورت مي گيرد و در انسان فرم خفيف بيماري وجود دارد.
بيماري در انسان بصورت ضايعات آبله بر روي انگشتان و دستها و بازوها و بندرت ساير نقاط بدن ظاهر مي شود. گاهي اوقات احساس خارش و درد در محل زخم وجود دارد. در برخي موارد تب و بيقراري عمومي وجود داشته كه توقف فعاليت بيمار را براي مدت يك يا چند روز ايجاد مي نمايد.
بيماري در اسب ممكن است به دو شكل بروز كند. شكل كم اهميت تر ، عفونت بخلق پاي اسب بوده و ظاهرا بوسيله دستهاي آلودهء نعلبندان و افرادي نظير آنها بوجود مي آيد. اين عفونت به عنوان گريس پا يا پاي گريسي ( Grease heel ) شناخته شده است. از علائم بيماري دانه هاي كوچكي است ( آبله ) كه تبديل به تاول مي شود ، كم كم دانه ها چركي شده و روي آنها را دلمه خشك مي پوشاند و زخمها خشك ميشوند. در خلال تظاهرات اوليه ، پاها تا حدي دردناك بوده ، ممكن است اندكي لنگش ايجاد ، ليكن واكنش عمومي وجود نداشته يا چندان شديد نيست.
در شكل ديگر بيماري جراحات بصورت دانه هاي متعددي در سطح داخلي دهان،روي لثه، زير زبان و داخل لبها ايجاد و به زودي به تاول تبديل ميشود. دانه ها كم كم چركي شده و حيوانات مبتلا خصوصا حيوانات جوان تقريبا هميشه تب داشته و ممكن است بشدت بيمار شوند( حيوانات مسن تر ممكن است تب خفيفي نشان دهند ) حالت عمومي بويژه در كره اسبها خيلي بد است و ممكن است تلف شوند. اسبهاي مبتلا اشتهاي خود را از دست ميدهند ، بزاق از دهان جاري بوده و حيوانات دهان خود را جهت تسكين درد در آب فرو مي برند. اين شكل بيماري ابتدا با جراحات محدودي شروع ميشود ، سرانجام تمام مخاط دهان را فرا مي گيرد و گاهي به مجراي بيني نيز سرايت مي كند.
تشخيص قطعي توسط آزمايشگاه صورت مي گيرد. ويروس را ميتوان از طريق كشتهاي بافتي مختلف و جنين مرغ جدا نمود.
براي آبله اسب يا درمان زخمهاي آبله ، داروي خاصي وجود ندارد.خشك نگهداشتن زخمها ، آنتي بيوتيك ( فرم موضعي ) جهت جلوگيري از آلودگي ميكروبي و داروهاي مسكن جهت تسكين درد مفيد است.
ضد عفوني كردن وسايل و لوازم تيمار، سواركاري و... توصيه ميشود. بهبودي از اين بيماري با ايجاد ايمني قوي همراه است. از آنجايي كه جراحات پوستي بيماري ناراحتي كمتري براي اسب ايجاد مي كند ، برخي از كارشناسان عقيده دارند كه با آلوده ساختن اسب از طريق بين پوستي مي توان حيوان را در برابر شكل خطرناك بيماري ايمن ساخت. هر دو ويروس آبله گاوي و آبله اسبي به افراد واكسينه نشده بر عليه آبله انسان انتقال يافته ، ليكن به افراد واكسينه شده منتقل نمي گردند. با ريشه كن شدن بيماري آبله انسان در دنيا ، اهميت آبله حيوانات كاهش يافته است.
+ نوشته شده در یکشنبه بیستم آبان 1386ساعت 8:34 توسط سید مجتبی خسروانی نیک | 2 نظر
رينگ ورم (ring worm) و رين رات (rain rot) در اسب.
رينگ ورم (ring worm) و رين رات (rain rot) در اسب.
وضعيت کلي پوست و پوشش بدن اسب نشان دهنده وضعيت سلامتي قابل اطمينان آن است. پوست صاف و براق از مشخصات يک اسب سالم است، در حاليکه پوست مات، زبر و خشن ممکن است نشان دهنده بسياري از مشکلات اساسي در اسب باشد. پوست اسب هميشه با حمله تعداد زيادي از عوامل گوناگون از جمله: ويروسها، باکتريها و ميکروبهاي بيماريزاي ديگر و همچنين گزش حشرات مواجه است.
علائم مربوط به بيماري پوستي متغير بوده و ممکن است از يک درگيري ساده پوست با زخمهاي جداگانه تا زخمهاي پيشرفته همراه با خارش و ريزش مو را شامل گردد.
دو شکل بيماري پوستي که در اسب بيشتر اتفاق مي افتند عبارت اند از: رينگ ورم (درما توفيتوزيس dermatophytosis) و رين رات (درماتوفيلوزيس dermatophylosis) .
رينگ ورم يک عفونت قارچي است که مي تواند از اسبي به اسب ديگر از طريق لوازم تيمار مشترک و لوازم سواري و ساز و برگ و يراق اسب منتقل گردد. رطوبت، تراکم جمعيت و شلوغ بودن گله و هواي تاريک و نمور جزء عوامل مساعد کننده بيماري محسوب مي گردند.
رينگ ورم اغلب در اسبان جوان (يک تا سه سال) و گاهي مسن تر ديده مي شود. در حيونات ضعيف و ناتوان رينگ ورم در ابتدا به شکل زخمهاي کوچک ظاهر گشته و به دنبال آن ريزش مو اتفاق افتاده و زخمها به شکل لکه هاي مدور و کروي شکل درآمده و دلمه روي آنها مي بندد.
در اينحالت چنانچه درمان انجام نگيرد زخمها پيشرفت کرده و بزرگ مي شوند، موها شکننده تر و ريزش موها بيشتر شده و زخمها التهاب پيدا مي کنند و متورم مي گردند.
زخمهاي رينگ ورم در اسب بيشتر در محل تماس با زين و تنگ اسب، صورت (اطراف چشم) و پاها ايجاد مي گردد. ممکن است اين زخمها با خراش شديد همراه باشند. ميزان انتقال قارچ مولد رينگ ورم بسيار سريع بوده و به راحتي مي تواند از اسبي به اسب ديگر منتقل شود. چنانچه در يک گله اسب به بيماري رينگ ورم مشکوک شديد، خيلي سريع اقدامات درماني و پيشگيري کننده مناسب از جمله جدا کردن اسب بيمار از بقيه گله، ضدعفوني کردن زخمهاي اسب بيمار و همچنين ضدعفوني نمودن وسايل و تجهيزات اسب مربوطه را انجام دهيد.
درمان شامل استفاده از داروهاي ضد قارچ مانند Clorox (به ميزان 1 به 10 در اب) و همچنين شامپوي ميکونازول (miconazole) است. درمان بايستي روزانه و تا پنج روز متوالي ادامه يافته و سپس به صورت هفتگي انجام گيرد تا زخمها به خوبي التيام يابند.
رين رات (rain rot)
به عنوان يک تاول مرطوب و گرم شناخته مي شود. اندامهاي حرکتي خصوصا قسمتهاي انتهائي آن درگير شده ولي ممکن است به يک مسموميت عمومي تبديل گردد. عمل بيماري نوعي باکتري است که خصوصياتي شبيه قارچها دارد. اين باکتري در خاک ، به ويژه در خاکهاي مرطوب و در زمين هائي که در امتداد نهرها و رودخانه ها قرار دارند مشاهده مي گردد.حيوانات بيمار اغلب بعنوان مخزن عفونت محسوب گشته در انتشار بيماري نقش دارند.
رعايت نکردن مسائل بهداشتي اسب داري ها و تحريکات پوستي ايجاد شده در اسب ها مانند تحريک ايجاد شده به دنبال گزش حشرات، از عوامل مستعد کنند بيماري هستند. در اين بيماري زخمهائي در پوست بدن اسب ايجاد گشته که ممکن است اين زخمها پيشرفت کرده و بزرگ و مدور شوند و بر روي آنها پوسته هاي زخم ظاهر گردند.
کندن و برداشتن دسته هاي مو که زخم در آن محل ايجاد کرده دردناک بوده و مي تواند موجب خونريزي گردد.
دامپزشکان اغلب ترجيح مي دهند زخمهاي ايجاد شده بر روي اسبان، کوچک نگه داشته شده و توسعه پيدا نکند تا اقدامات درماني به طور کامل موثر واقع گردد. زخمها عموما بر روي پشت، کپل، گردن و پاها مشاهده مي گردند.
قرار دادن حيوانات در محيط خشک موثر بوده و آنها را از گزش حشرات محافظت مي کند. استفاده از حمام ضدعفوني کننده اسبان که داراي شامپوي يدين (iodine) يا کلر هگزيدين (chlorohexidine) و يا پروکسيد بنزوئيل (benzoyl peroxide) باشد، به طور روزانه و به مدت 7 روز بسيار موثر است. گاهي اوقات تجويز آنتي بيوتيک ضروري است و آنها را بايد به مدت يک تا دو هفته استفاده کرد.
آفتاب گرم و آب و هواي خشک مي تواند در مراقبت از رين رات بسيار موثر باشد. مشکلات پوستي مانند از دست دادن مو، التهاب و آماس پيش از ايجاد خارش حتما بايد مدنظر قرار گيرد و چنانچه زخمها پيشرفت نموده، پوسته پوسته شده و ريزش مو و خونريزي ظاهر شده باشد، مي توان گفت بيماري تشديد شده و وخيم است.
در پايان ذکر اين نکته ضروري است که هيچوقت يک بيماري پوستي را نبايد ساده انگاشته و به آن اهميت ندهيم، بلکه براي تشخيص هر بيماري پوستي و درمان آن مطالعه و تحقيق و تفحص بيشتري نموده تا بهترين روشهاي درمان و پيشگيري را انتخاب نمائيم.
+ نوشته شده در جمعه بیست و دوم تیر 1386ساعت 20:8 توسط سید مجتبی خسروانی نیک | آرشیو نظرات
بيماري لامينايتيس در اسب.
چه عواملي موجب بروز لامينايتيس مي گردند؟
علت واقعي لامينايتيس هنوز ناشناخته است. اما در اثر عوامل گوناگون ممکن است لامينيايتيس ايجاد گردد که رايج ترين آنها به شرح زير مي باشد:
1- مصرف بيش از حد علوفه غني از انرژي معمولا اين نوع علوفه را کربوهيدرات بالا در فصول بهار و پائيز موجود مي باشد.
2- غذا دادن به اسبان به ميزان زياد، هنگاميکه اسبان داخل اصطبل بوده و به آخور دسترسي دارند و يا زمانيکه وعده هاي غذائي بسيار حجيمي در اختيار يک اسب قرار مي گيرد.
3- چاقي، احتمال دچار شدن حيوانات را به بيماري لامينايتيس بيشتر مي کند.
4- مسموميت خون، درنتيجه ورود سمومي که به نحوي وارد خون شده و در آن جريان مي يابند. اين حالت به واسطه برخي عوامل بروز مي کند که عبارت اند از: اسهال، پريتونيت، متريت و جفت ماندگي پس از زايمان.
5- آسيب و ضربه، صدمه و يا ضربه بسيار سخت (بويژه در اسبهاي سواري) و يا تحمل وزن زياد در حاليکه يکي از اندامهاي حرکتي در اثر آسيب بي حرکت و ثابت شده است، مي تواند باعث بروز يک حمله گردد.
6- برخي از داروها به خصوص کورتيکواستروئيدها موجب افزايش انقباض سرخرگي در پا شده و در اثر آن جريان خون در آن منطقه محدود مي گردد.
7- استرسها امکان پيشرفت لامينايتيس را در اسبان افزايش مي دهند. مانند استرس ناشي از يک سفر طولاني که در اين حالت سطوح بالائي از هورمونهاي کوتيکواستروئيد آزاد مي گردد که تقريبا اثري مشابه تجويز کورتيکواستروئيدها دارد.
8- يک جيره غذائي متشکل از علوفه آبدار به ميزان زياد و يا موادي با بازده غذائي کم مي توانند موجب بروز لامينايتيس گردد.
سير حوادثي که منجر به لامينايتيس مي شود به شرح زير است:
الف- وجود غذا به مقدار بسيار زياد در داخل معده. محلول کربوهيدرات که بايد در روده کوچک هضم گردد به داخل روده بزرگ سرازير مي شود.
ب- تعادل باکتريائي در روده بزرگ به هم خورده و باکتريهائي که از محيط قندي استفاده مي کنند غالب مي گردند و باکتريهاي هضم کننده فيبر از تعدادشان کاسته مي شود. در واقع باکتري هاي دوستدار محلول کربوهيدرات از باکتريهاي هضم کننده الياف پيشي مي گيرند.
ج- مرگ و گسيختگي باکتريهاي هضم کننده الياف به سبب وضعيت اسيدي منجر به آزاد شدن آندوتوکسينها (سموم) مي گردند. همچنين محيط اسيدي قابليت نفوذ ديواره روده را افزايش داده و سموم وارد جريان خون مي گردند. بنا بر اين فشار خون و گردش خون تحت تاثير قرار گرفته و لامينايتيس را به دنبال خواهد داشت.
تغذيه و مديريت دراسبي که دچار لامينايتيس است
1- معمولا مالکين اسب بر اين باور هستند که بايد اسبان يا اسبچه هاي مبتلا را گرسنه نگهداشت. آيا شما يه يک شخص بيمار گرسنگي مي دهيد. ارائه يک رژيم غذائي حاوي الياف سلولزي که مواد معدني و ويتامينها مکمل اين رژيم غذائي مي باشند به منظور فعال نگهداشتن متابوليسم و سوخت و ساز درون سلولي اسب يا اسبچه حياتي مي باشد.
2- عوامل ايجاد کننده بيماري را از بين ببريد.
3- حيوان را گرسنه نگه نداريد زيرا احتمال بروز سندرم هيپر ليپميا وجود دارد. اين امر زماني کاملا تحقق مي يابد که سطوح بالائي از چربي به منظور پاسخگوئي به پديده گرسنگي به داخل خون آزاد مي شوند.
4- از آنجا که مبتلايان به لنگش دچار کمبود کلسيم مي باشند. استفاده از يونجه يا کاه يونجه خرد شده مفيد است که مي تواند جوابگوي نياز کلسيم بدن باشد. جيره پيشنهادي اسبان مبتلا شامل يونجه خرد شده همراه با مکملهاي معدني و ويتامينها به اضافه علوفه خشک و آب است.
به حداقل رساندن احتمال خطر لامينايتيس
1- پيشگيري از بيماري به مراتب بهتر از درمان بيماري مي باشد.
2- اسب را حتي الامکان در برابر عوامل ايجاد کننده لامينايتيس قرار ندهيد.
3- هرگز اجازه ندهيد که اسب يا اسبچه شما بيش از اندازه چاق شود.
4- اطمينان حاصل کنيد که نعلبند شما عمل غيار کردن و تراشيدن سم را به دقت و منظم انجام مي دهد.
5- چراندن گله را به خصوص در فصل بهار محدود نمائيد. آگاه باشيد که غالبا علوفه آبدار در فصل پائيز نيز وجود خواهد داشت.
6- چنانچه در کنترل چرا و چريدن گله در يک محدوده خاص ناتوان مانديد از پوزه بند براي مدت زمان کوتاه استفاده نمائيد. يک پوزه بند شامل يک دريچه مشبک در قسمت تحتاني است که اجازه نوشيدن و جويدن را به اسبچه مي دهد.
7- در صورتي که اسبچه در داخل طويله بسته شده است و يا در چراگاهي خالي از علوفه به سر مي برد، مقداري علوفه خشک يا کاه برايش فراهم نمائيد.
8- جيره غذائي حاوي فيبر فراوان و کربوهيدرات کم به حيوان بخورانيد. چنانچه به حيوانات خود پائين تر از مقادير استاندارد و توصيه شده غذا مي خورانيد،به منظور تهيه يک جيره غذائي متعادل استفاده از مکملهاي معدني و ويتامينها را در نظر بگيريد.
تشخيص لامينايتيس
1- اسب وزن بدنش را از سمتي به سمت ديگر منتقل مي کند.
2- سخت راه رفتن
3- سمها به هنگام لمس کردن گرم به نظر مي رسند.
4- ضربانهاي قوي نبض در سرخرگ انگشتي اطراف بخلق.
5- اسب به سمت عقب رفته (پاها جلوتر از حد معمول) تا فشار ناشي از وزن، کمتر به پاها وارد آيد.
توصيه هائي سودمند به منظور جلوگيري از لامينايتيس
1- مقادير زيادي از علوفه خشبي و داراي فيبر بالا به حيوان بخورانيد.
2- تغييرات جيره کنسانتره را به تدريج و به آرامي و در يک دوره دو هفته اي انجام دهيد.
3- کنسانتره ها را کوچک نگاه داشته و با غلظتهاي مناسب با توجه به وزن و شرايط حيوان در جيره غذائي وارد کنيد و چنانچه به غذاي بيشتري نياز باشد يک وعده غذائي ديگر بدان بيفزائيد.
4- مراقب وزن اسب خود باشيد و جيره غذائي اسبان چاق را کنترل نمائيد.
5- يک جيره غذائي حاوي مقادير زيادي روغن و مخلوطي از الياف (فيبر) درشت و يا يک جيره غذائي حاوي مقادير زيادي مکعبهاي اليافي را به حيوان بدهيد.
توصيه هاي لازم جهت اداره نمودن اسبهاي مبتلا به لامينايتيس
1- در جيره غذائي حيوان علوفه هائي با ارزش غذائي پائين اضافه کنيد مانند کاه و يولاف (جو دو سر)
2- ميزان علوفه خشک و پر حجم را کم کرده و آنرا با کاه مخلوط کنيد. (رقيق کردن)
3- اسبان را از ميدانهاي شني براي مدتي خارج کنيد. (اگرچه اين عمل به راحتي قابل انجام نباشد)
4- از حصارها و نرده هاي الکتريکي به منظور محدود نمودن دسترسي به علوفه استفاده نمائيد.
5- علفها و چمنها را کوتاه نگه داريد .
6- ميزان کار و فعاليت را پيش از افزايش جيره غذائي زياد کنيد.
7- از روغن بعنوان يک منبع انرژي استفاده نمائيد. مانند روغن سويا و يا روغن سبزيجات خالص.
8- به تناوب و به مقدار کم به حيوان غذا دهيد تا منجر به پر شدن بيش از حد معده حيوان نگردد.
9- به منظور کار کشيدن از حيوان اقدام به غذادهي ننمائيد.
10- بجمع مواد قندي (Fructan) را در نظر داشته باشيد.
11- حيوانات را به چراگاه هاي سرد و يخ زده (پادوک) نبريد.
12- در صورتي که مي بايد اسبان را به چراگاه هاي لخت و کم علوفه ببريد، هوا را در نظر گرفته و از پوزه بند استفاده نمائيد تا استرس کمتري به حيوان وارد شود.
تغذيه اسبان مبتلا به لامينايتيس
زماني که اسب يا اسبچه شما به لامينايتيس مبتلا باش بهتر است که کارهاي زير را انجام دهيد:
1- حداقل يک درصد وزن بدن حيوان به او علوفه خشبي و با فيبر بالا بدهيد. (علف خشک يا کاه يولاف) اين ميزان علوفه را در وعده هاي غذائي متناوب تقسيم نمائيد.
2- جيره هاي غذائي کم حجم را به صورت متناوب و مکرر به حيوان بخورانيد.
3- مکملهاي مناسب را به منظور تامين تمامي ويتامينها و مواد معدني مورد نياز بدن حيوان به او بخورانيد.
در حالي که اسب شما بهبود مي يابد نکات زير را به منظور کاهش خطر حمله اي ديگر در نظر بگيريد:
1- در جيره غذائي حيوان حجم غلات را به کمترين حد ممکن برسانيد.
2- از منابع انرژي که کند آزاد مي شوند استفاده نمائيد. (از قبيل فيبر و روغن)
3- افزايش وزن را کنترل نموده و شرايط بدني حيوان را تا حدود سه سالگي مورد بررسي و کنترل قرار دهيد.
محمدرضا اسدي
عضو هيات علمي سايت فارميران
عضو هيات علمي مجتمع آموزشي شهيد زمانپور
+ نوشته شده در جمعه بیست و دوم تیر 1386ساعت 20:0 توسط سید مجتبی خسروانی نیک | آرشیو نظرات
بيمارى مشمشه Glanders
در گذشته بيمارى مشمشمه در اکثر کشورهاى اروپائى شيوع داشت ولى با به‌کارگيرى روش‌هاى کنترل و مبارزه وقوع آن به‌تدريج در طول قرون کاهش يافته است. بيمارى مشمشه هنوز در کشورهاى آسيائى و آفريقائى و آمريکاى جنوبى وجود دارد و در ايالت متحده آمريکا و اروپاى غربى از سال ۱۹۳۸ تاکنون عفونت اکتسابى به‌طور طبيعى ديده نشده است.
بيمارى مشمشه از بيمارى‌هاى واگيردار و خطرناک تک سمى‌ها بوده از جمله بيمارى‌هاى مشترک بين انسان و دام مى‌باشد.
اين بيمارى در درجه اول به‌عنوان يکى از بيمارى‌هاى اسب، الاغ و قاطر شناخته شده و تصور مى‌شود ساير حيوانات چندان حساسيتى به آن ندارد ولى تحت شرايطى گوسفند و بز به آن مبتلا مى‌شوند. سگ و گربه با خوردن لاشه آلوده تک سمى‌ها بيمار مى‌گردند. گاو و خوک به بيمارى مقاوم‌تر هستند ولى پرندگان در مقابل بيمارى کاملاً مقاوم مى‌باشند. از حيوانات زمانى‌که در شرايط بهداشتى نامساعد، خستگى مفرط و کار سنگين و تغذيه بد قرار گيرند حساسيت بيشترى به بيمارى نشان مى‌دهند.
همانطور که در بالا گفته شد انسان به بيمارى مشمشه حساس است و ابتلاء به آن اغلب منجر به مرگ مى‌شود افرادى‌که در تماس نزديک با اسبها، قاطرها و الاغ‌ها هستند و همچنين دامپزشکان و کارکنان آزمايشگاه‌ها بيشتر در معرض خطر ابتلاء قرار دارند. بيمارى از طريق مخاطات بيني، دستگاه گوارش، زخمها و خراش‌ها جلدى و هواى تنفسى آلوده به انسان سرايت مى‌کند.
+ نوشته شده در سه شنبه بیست و نهم خرداد 1386ساعت 12:9 توسط سید مجتبی خسروانی نیک | آرشیو نظرات
بيمارى هارى در اسب
بيمارى هارى در اسب Rabies
بيمارى هارى يکى از خطرناک‌ترين بيمارى‌هاى واگير و مشترک بين انسان و کليه حيوانات پستاندار مى‌باشد. عامل بيمارى ويروس مى‌باشد که در کليه حيوانات خونگرم ايجاد بيمارى کشنده مى‌نمايد. سگ و گربه بيشتر از ساير حيوانات نسبت به بيمارى هارى حساس مى‌باشند. ويروس عامل بيمارى در بزاق فراوان بوده و گاز گرفتن توسط حيوانات هار عادى‌ترين راه انتقال بيمارى به انسان و ساير دام‌ها مى‌باشد. ويروس اين بيمارى تمايل به دستگاه عصبى دارد و جراحاتى در اين بافت ايجاد مى‌کند.
علائم بيمارى در اسب:
اولين نشانه بيمارى وجود خارش در محل گازگرفتگى است. اسب بيمار مضطرب بوده غذا نمى‌خورد و مرتب محل گزش را با دندان خود مى‌کند، به پرستار و افرادى که به او نزديک مى‌شوند حمله مى‌کند و اگر فرار نکنند آنها را به‌شدت گاز مى‌گيرد. به‌تدريج نشانه‌هاى فلجى در عضلات گلوى دام ظاهر شده و حيوان با وجود تشنگى مفرط نمى‌تواند آب بخورد. فلجى کم‌کم به پاها رسيده، حيوان به زمين مى‌خورد و در مدت کوتاهى تلف مى‌شود.
آبله اسب Horsepox
آبله اسب قابل سرايت به انسان و گاو مى‌باشد. نشانى‌هاى بيمارى در اسب عبارت از وجود جراحات و دانه‌هائى در سطح داخلى دهان، زير زبان، لثه‌ها و لب مى‌باشد. دانه‌ها کم‌کم چرکى شده و حيوان دچار تب مى‌شود بزاق از گوشه دهان جارى شده و ميل به غذا ندارد. جراحات به‌تدريج وسعت يافته و به مخاط بينى نيز سرايت مى‌کند. کرّه اسبها به بيمارى حساس‌تر بوده و گاهى تلف مى‌گردند. در صورتى‌که دانه‌هاى آبله در روى پاهاى حيوان و در ناحيه بخولق ظاهر شود اندکى لنگش ايجاد کرده کم‌کم دانه‌ها چرکى شده و روى آنها را دلمه خشک مى‌پوشاند و حال حيوان بهبود مى‌يابد.
آنسفاليت ويروسى اسب The Infectious Equine Encephalitis
آنسفاليت ويروسى از بيمارى‌هاى عفونى است که اسبها را مبتلا ساخته و موجب ابتلاء انسان نيز مى‌شود. آنسفاليت ويروسى داراى انواع مختلف بوده و از آن جمله آنسفاليت ويروسى و نزوئلائى مى‌باشد. نشانى‌هاى بيمارى در اسب اختلال در شناسائي، عوارض عصبي، عدم تعادل، تب و فلجى مى‌باشد. دفع مدفوع و ادرار مشکل شده حيوان دايره راه مى‌رود و کم‌کم فلجى ظاهر مى‌شود و حيوان زمين‌گير و در مدت ۲ تا ۴ روز تلف مى‌گردد. تعدادى از اسب‌هائى که فلج نمى‌شوند زنده مى‌مانند. ناقل اصلى بيمارى پشه‌‌ها مى‌باشند ولى انتقال از اسب به اسب نيز امکان‌پذير است.
آنسفاليت ويروسى آمريکاى شمالي، شرقى و غربى و آنسفاليت ژاپنى نيز وجود دارد که کمتر اسب را مبتلا مى‌سازد. آنسفاليت ژاپنى در حقيقت يک بيمارى انسانى است که در بيشتر موارد انسان عفونت را به حيوانات منتقل مى‌سازد.
آنفلوانزاى ويروسى اسب Equine Viral Influenza
آنفلوانزاى اسب بيمارى مسرى بوده که در شرايط طبيعى تک‌سمى‌ها بيشتر به آن مبتلا مى‌شوند. در نقاطى که تعداد زيادى اسب در مجاورت هم قرار گيرند بيمارى به‌سرعت در بين آنها اشاعه مى‌يابد. اسب‌هاى جوان به بيمارى حساس‌تر مى‌باشند و زمانى‌که بيمارى شيوع پيدا کند اسب‌هاى مسن نيز به آن مبتلا مى‌شوند.
علائم بيمارى در اسب عبارت است از تب شديد، بى‌اشتهائى ريزش اشک، هجوم‌الدم بافت چشم و ريزش از بيني. در بعضى از موراد ذات‌الريه و کور شدن چشم نيز ديده مى‌شود که در اين‌صورت منجر به مرگ حيوان مى‌شود. امکان وجود يرقان و نفريت نيز در اسب گزارش شده است. بيمارى از طريق ترشحات بيني، عطسه يا سرفه به خارج پخش و سبب ابتلاء ساير اسبها و ديگر موجودات مهره‌دار و از جمله انسان مى‌گردد.
تورم دهان طاولى Vesicular Stomatitis
اين بيمارى قابل سرايت به اسب، گاو، خوک و انسان مى‌باشد. دوره کمون بيمارى ۱ تا ۳ روز است علائم بيمارى تب و افزايش بزاق در هنگام غذا خوردن است که به‌تدريج دانه‌هائى در سطح زبان و روى لبها ظاهر مى‌شود دانه‌ها طى ۴۸ ساعت پاره شده و تمام سطح زبان و لبها را فرا مى‌گيرد و حيوان از خوراک مى‌افتد. ويروس عامل بيمارى از طريق ترشحات آلوده حيوان و گاهى از طريق حشرات انتقال مى‌يابد. بيمارى معمولاً خطرناک نيست و دام‌هاى مبتلا به‌زودى بهبود حاصل مى‌کنند
+ نوشته شده در سه شنبه بیست و نهم خرداد 1386ساعت 11:15 توسط سید مجتبی خسروانی نیک | آرشیو نظرات
آنفولانزاي اسبي
--------------------------------------------------------------------------------
اين بيماري اصولاً به همراه يك التهاب در قسمت فوقاني دستگاه تنفس بروز مينمايد . بيشتر واگيرها در اسب جوان كمتر از 2 سال و به ويژه در سنين بين 2 تا 6 ماه بروز مي كند .
علايم بيماري :
تب خفيف تا شديد ، سرفه كه ابتدا خشك بوده و سپس مرطوب مي گردد و ترشحات بيني كه گاهاً به صورت آبكي ديده مي شود .
اسبهايي كه در شرايط نامساعد محيط خارج نگهداري مي شوند ، دوره بيماري را بدون عارضه گذرانده ولي اسب هايي كه كار مي كنند و يا در حمل و نقل مورد استفاده قرار مي گيرند و يا اينكه در معرض شرايط نامساعد جوي واقع مي شوند سرفه در آنها شديدتر شده و حتي ممكن است به عوارضي چون برونشيت ، ذات الريه و خيز پاها دچار شوند .اما خوشبختانه ميزان مرگ و مير حدود 1 تا 3 درصد مي باشد .
عامل بيماري ناشي از ويروس تيپ A بوده كه داراي دو نوع A1 و A2 مي باشد .
انتقال بيماري در اسب از طريق استنشاق هوايي بوده كه قطرات آلوده ترشحات دستگاه تنفسي اسب هاي بيمار در هوا پراكنده شده و باعث انتقال بيماري مي شود . از اين رو در زمان كوتاهي اين ويروس قادر است اسب هاي موجود در آن محيط را آلوده كند و در ضمن انتشار به وسيله اشيا آلوده نيز امكان پذير است . به طور كلي مسابقات اسبدواني ، نمايشگاههاي عرضه اسب و محيط هايي كه جراحي هاي اسب در آنجا انجام مي شود اماكن مناسبي براي انتشار اين بيماري در سطح جهاني محسوب مي شود .
كنترل و پيشگيري :
جهت ايجاد ايمني در اسب واكسيناسيون توصيه مي شود ، اسبها بايد با 2 دوز واكسن به فاصله 6 تا 12 هفته مهيه كوبي شده و هر ساله نيز مقدار دوز توصيه شده تزريق گردد .
مراعات اصول بهداشت در جلوگيري از انتشار بيماري در انسان و حيوان موثر است . وسايل نقليه اي كه در انتقال اسب ها به كار مي روند بايد در فواصل نقا و انتقالات كاملاً ضدعفوني شوند . حركت انبوه اسبان به دلايلي از محلي به محل ديگر سرعت انتشار بيماري را تقويت مي كند . مجزا نگهداشتن دام هايي كه تازه به محلي وارد شده اند در كنترل بيماري موثر خواهد بود
درمان :
درمان خاصي وجود ندارد اما استفاده از آنتي بيوتيك هاي وسيع الطيف جهت جلوگيري از عفونت هاي ثانويه توصيه مي شود . اما مهمترين راه درمان پرستاري مناسب از اسب ها ، رعايت كردن تمام مقررات بهداشتي ، استراحت كافي ، عدم فعاليت . تهويه مناسب ، تعويض علوفه و وسايل آلوده ، دماي مناسب و جلوگيري از عفونت هاي ثانويه مي باشد .
+ نوشته شده در دوشنبه سی و یکم اردیبهشت 1386ساعت 16:27 توسط سید مجتبی خسروانی نیک | آرشیو نظرات
شناخت بیماری های اسب
بيماري هاي اسب
برخي از مهمترين بيماري هايي که اسبان به آنها دچار مي شوند را در زير به طور خلاصه مي آوريم. لازم به ذکر است که بيماريهايي که بين انسان و اسب مشتر ک هستند در قسمت بيماريهاي مشترک آورده شده اند:
بيماري استخوان زورقي
يکي از بيماريهاي مهمي که دست و پاي حيوان به آن مبتلا مي شود بيماري استخوان زورقي مي باشد که طي مسافت زياد در زمين هاي خشک و سخت و يا سرعت خيلي زياد از عوامل ايجاد آن مي باشد و بيشتر در دستهاي حيوان مشاهده مي شود.
اين بيماري عبارت است از تورم استخوان کوچک زورقي و قسمتي از تاندوني که در تماس با آن هست. در نتيجه اين تورم به تدريج تومور استخواني تيزي در استخوان پيدا مي شود که فوق العاده دردناک است و همينطور که بيماري پيشرفت مي کند قسمتهاي استخوان زورقي و اطراف آن به حالت مرده در مي آيند و سياه مي شوند.
در ابتداي اين بيماري علايم معمولا" غير مشخص هستند. اولين علامت پيدا شدن ناراحتي در دستهاي اسب مي باشد. آزمايش دقيق نشان مي دهد که پاشنه ها و قسمت جسم قورباغه سم اسب گرم هستند و همانطور که بيماري پيشرفت مي کند جسم قورباغه کوچک شده و پاشنه ها جمع مي شوند. پيشرفت بيماري معمولا" به آهستگي صورت مي گيرد اما خيلي زود عمل جراحي قطع عصب لازم مي شود. به هر حال هميشه اين چنين عملي هم رضايت بخش و مطمئن نيست.
زمين نرم و بانداژ مرطوب با آب سرد مخصوصا" در اطراف شاخمو مقدار درد را کاهش مي دهد.
هجوم الدمي سم
يکي از بيماريهاي مهمي است که در نتيجه اختلال در گردش خود سم اسب پيدا مي شود، زيرا عروق کف و کاسه به نسبتي که فشار خون تغيير مي کند نمي توانند انبساط پيدا کنند و در نتيجه اختلال پيدا مي شود. ميزان اين اختلال به عوامل مختلف بستگي دارد که گاهي خفيف و نامحسوس و گاهي فوق العاده شديد مي باشد. دستها بيشتر از پاها به اين بيماري مبتلا مي شوند. عده اي معتقد هستند که حرارت زياد، ايستادن به مدت زياد روي زمين سخت، يا نوشيدن مقدار زيادي آب سرد موجب اين بيماري مي گردد.
اين بيماري معمولا" به طور ناگهاني ظاهر مي شود. اسب مبتلا از حرکت ناراحت است، درجه حرارت بالا، تنفس سريع، اشتها کم و تشنگي زياد و دست و پاي گرم از علايم اين بيماري مي باشند. اسب مبتلا سنگيني خود را به روي دست يا پاي سالم مي اندازد. اين علايم 4 تا 5 روز باقي مي ماند و اگر فورا" معالجه نشود بيماري به شکل مزمن در مي آيد.
همانطور که بيماري پيشرفت مي کند درد و لنگش از ميان مي رود، اما ساختمان سم به تدريج تغيير مي کند. دواير متعدد و مشخص روي ديواره سم به طور افقي با سطح زمين و کف سم پيدا مي شود. به منظور کاستن درد بهتر است دست و پاي مبتلا را تا بالاي بخلق حداقل به مدت يک ساعت در آب گرم قرار داد و سپس آنرا در آب سردي گذاشت که در آن يخ ريخته شده است. اين معالجه را بايستي ادامه داد تا موقعي که درد تسکين پيدا کند. اسب نبايست زياد سرپا بايستد و هر چقدر بخوابد بهتر است. حضور دامپزشک در حالت شديد براي تزريق محلول آدرنالين ضروري است.
ازتوريــــــــا
ازتوريا بيماري است که علت اصلي آن شناخته نشده است. در بيشتر موارد تجربه نشان داده است که اسبهايي که کارشان کم و جيره غذايي آنها زياد است به اين بيماري مبتلا مي شوند.
علايم بيماري معمولا" بعد از اينکه اسب به کار گرفته شد پديدار مي گردد. حساسيت زياد، عرق کردن و تنفس سريع ناگهان ظاهر مي شود. لنگش سريعا" پيشرفت کرده و به وضعي مي رسد که اسب روي زمين مي نشيند، عضلات کپل و تهيگاه متورم و سخت مي شوند، درجه حرارت بالا مي رود.
موقعي که حيوان به اين بيماري مبتلا مي شود بايستي آن را در محل آرام و راحتي قرار داد و دامپزشک را باخبر ساخت. با پتوي گرم تهيگاه را پوشانده تا از جريان هوا مصون بماند. خوراک قابل هضم و ملين نيز نتيجه رضايت بخشي دارد.
شکم دردها
شکم درد با علايم درد در ناحيه شکم مشخص مي شود. اين بيماري به دليل معده کوچک ، روده هاي بزرگ چين دار، ناتواني در عمل استفراغ در اسب زياد ديده مي شود. معمولي ترين دلايل شکم درد، نامنظمي تغذيه، تغيير ناگهاني رژيم، استفاده از علوفه پژمرده و کهنه و يونجه کپک زده، تغذيه هنگام خستگي، کمبود آب، نجويدن کامل غذا، کار شديد بلافاصله پس از غذا و وجود انگل مي باشد. به اين ترتيب مي توان گفت که مسوول بروز شکم درد اغلب پرستاران و مهتران و مالکان اسبها مي باشند و در صورتي که در مورد تغذيه حيوان مراقبت بيشتري به عمل آيد مي توان از ابتلا به شکم درد جلوگيري کرد.
شکم درد با درد ناحيه شکم آغاز مي شود و اسب با ناآرامي، سم کوبيدن، به پهلو نگاه کردن، خميازه کشيدن، دراز کشيدن، غلتيدن، پشت هم تغيير جا دادن و ناليدن، آنر نشان مي دهد. در دل درد شديد اسب لگد مي زند و شديدا" به دور خود مي چرخد و حرکات غيرارادي مي کند، تنفس مشکل و بدن از عرق پوشيده مي شود. به محض مشاهده اولين علايم شکم درد بايستي غذاي حيوان را قطع کرد و دامپزشک را مطع ساخت. در صورتيکه اسبي تمايل به راه رفتن داشت مي توان به آرامي حيوان را راه برد اما هرگز نبايد در چنين شرايطي اسب را به يورتمه و چهارنعل و غلتيدن وا داشت، اين حرکات ممکنست باعث پارگي روده شوند. استفاده از حوله داغ و پتوي گرم جهت پيچيدن دور شکم و پهلوها ميزان درد را کاسته و عمل روده را تحريک و تسريع مي کند. از خوراندن دارو به اسب يا معالجات ديگر بدون نظر دامپزشک بايستي پرهيز کرد، چه ممکن است خطرناک باشد.
پس از معالجه کامل حيوان بايستي مدت 24 تا 48 ساعت از خوراندن غذاي کامل به آن خودداري نمود، البته اين مدت بستگي به شدت و ضعف شکم درد دارد. سبوس خيسانده گرم براي يکي دو وعده غذا پيشنهاد مي شود. به تدريج به مقدار غذا افزوده تا به اندازه جيره کامل روزانه برسد.
شکم دردهاي نفخي، انقباضي و انسداد روده بزرگ از اقسام شکم درد هستند، ضمن اينکه ورم روده و معده هم جزو بيماريهاي سوء هاضمه محسوب مي شوند.
بيماريهاي انگلي
بيماريهاي انگلي داراي اثرات سوء بسياري مانند کاهش وزن، لاغري، عدم رشد، کاهش توليد و عدم بهره وري کافي در اسب مي شوند.
انگلهاي اسب به دو دسته داخلي و خارجي تقسيم مي شوند، انگلهاي داخلي شامل سه دسته کرمها، مگسها و انگلهاي خوني هستند. کرمها به انواع نواري، لوله اي (مانند استرونژيلوس ها، آسکاريس ها و اکسيور) و پهن تقسيم مي شوند. مهمترين مگسها لارو گاستروفيل و مگس هابرونما مي باشند. از رايجترين انگلهاي خوني هم مي توانيم به تک ياخته هاي عامل بابزيوز، پيروپلاسموز ياد کنيم.
انگلهاي خارجي هم شامل کنه ها، جربها، مگسها، ساسها و شپشها هستند.
عوارض انگلها عبارتند از:
- عوارض مکانيکي: مثل فشار ناشي از انسداد آنها در روده ها (دل درد انگلي)
- تهاجم و تخريب سلولهاي بدن: مثل انگل بابزيوز که گلوبولهاي قرمز را تخريب مي کند
- ايجاد واکنشهاي التهابي در مقابل انگل: مثل نيش کنه ها و جرب ها که ايجاد آماس مي کند
- رقابت براي مواد غذايي با ميزبان: مثل کرم آسکاريس در کره اسب
- ايجاد کم خوني در اثر مکيدن خون و خونريزي
- انتقال برخي از بيماريهاي ديگر: مثل کنه ها که باعث انتقال بابزيوز مي شوند
روشهاي مبارزه با انگلهاي خارجي:
- استفاده از سمپاشي در اصطبلها و محيط نگهداري
- رعايت اصول بهداشت و تخليه کردن کود با فواصل زماني کوتاه
- شعله دادن بستر اصطبلها و آهک پاشي بستر و محل تخليه کود
روشهاي مبارزه و پيشگيري انگلهاي داخلي:
- مصرف داروهاي ضد انگل که بايستي به صورت منظم هر دو ماه يکبار مصرف شوند و سعي کنيم در هر دو تا سه مرتبه مصرف دارو، نوع آن را تغيير دهيم تا ايجاد مقاومت انگلي نکند. هر اسبي که جديد وارد مي شود بايد از داروي ضد انگل مصرف کند و پس از اطمينان از عدم آلودگي با بقيه اسبها همراه شود. در کره اسبها مادرانشان بايد داروي ضد انگل خورده باشند و خودشان بايد بعد از 2 ماهگي دارو مصرف کنند. از مهمترين داروهاي ضد انگل مي توانيم به آيورمکتين، فبانتل، لواميزول، آلبندازول و ... نام ببريم
- رعايت بهداشت بستر
- اگر در مرتع اسبها مي چرند بايد به صورت آيش چرا، از مرتع استفاده کرد
- اسب را باساير حيوانات در يک مرتع نيندازيم
- در صورت امکان پهن اسبها را بلافاصله از مرتع خارج کنيم
- زير و رو کردن بستر خاک مرتع در ماههاي گرم سال
- آزمايش مدفوع اسبها براي شمارش تخم انگلها (در هر گرم مدفوع نبايد بيشتر از 100 تخم انگل وجود داشته باشد)
- آزمايش خون که معمولا" در موقعي که اسب دچار بيماري انگلي باشد تعداد ائوزينوفيل خون زياد مي شود
- برخي داروهاي انگلي پس از مصرف بايد دو هفته بعد هم تکرار شوند تا لاروها را نيز از بين ببرند