انگيزه اوليه برگزاري مسابقات سوارکاري

[مرضیه]

اگر چند صد سال به عقب برگرديم، درمي يابيم که مسابقات اسبدواني به شکلي که امروزه شاهديم، برگزار نمي شد و طبعا پرداخت جوائز آن نيز فرق مي کرد. به عقيده سالمندان و ريش سفيدان قبايل ترکمن و از برخي روايات و کتب قديمي چنين برمي آيد که در زمانهاي گذشته مسابقات سوارکاري فقط در هنگام برگزاري مراسم عروسي انجام مي شده است. بدين ترتيب وقتي که دوستان و خويشاوندان داماد دسته جمعي، سواره يا پياده براي آوردن عروس به طرف اوبه (روستاي) آنان براه مي افتادند، تعدادي از جوانان چابکسوار ترکمن نيز تفنگ بردوش سوار بر اسبهاي تيز تک و چابک خود شده و همراه کاروان و کجاوه خالي عروس به راه مي افتادند. (کجاوه را اغلب بر پشت شتر مي بستند و اگر اين شتر سفيد رنگ به نام آق مايه باشد خوش يمن بوده است). آنها وارد اوبه (روستاي) عروس مي شدند و مراسم استقبال و جشن و شادي و پايکوبي و ضيافت و آيين ويژه عروسي در منزل پدر عروس انجام مي شد. آنگاه موقع برگشتن و بردن عروس فرامي رسيد و آنان طي مراسم ويژه اي عروس را سوار بر کجاوه کرده و به سلامتي طرف منزل داماد حرکت مي کردند. در اين موقع همان جوانان سوارکار ترکمن براي رساندن خبر خوش يعني خبر حرکت کاروان عروس و حجله عروس به اوبه داماد و گرفتن مژدگاني به طرف آن مي تاختند. آنان به تاخت و با سرعت زياد فاصله دو اوبه را، دور يا نزديک، طي مي کردند و وقتي به نزديک اوبه مي رسيدند، تفنگهاي خود را بدست گرفته به طرف هوا شليک کرده و سروصدا به پا مي کردند تا اهل ده باخبر شوند. در اين موقع تعدادي از افراد اوبه داماد که براي آوردن عروس نرفته و در کنار و گوشه ده به انتظار رسيدن پيک هاي شادي نشسته اند، پس از شنيدن صداي شليک تفنگهاي قاصدان عروس، آنان نيز تفنگهاي خود را به طرف هوا شليک کرده و سروصدا به راه انداخته و با سواران از راه رسيده به طرف منزل پدر داماد با هلهله و شادي حرکت مي کردند.بدين ترتيب همه اهالي ده باخبر مي شدند که عروس در حال آمدن هستند و بايستي دست از کار کشيد و به استقبال کاروان عروس شتافت. در اين موقع سواران يکي پس از ديگري خسته و کوفته وارد اوبه شده و از پدر و بستگان داماد جايزه و هداياي خود را دريافت مي کردند و به عبارتي آنان مژدگاني خود را مي گرفتند و از اين رو کسي که زودتر از همه اين خبر خوش را به پدر داماد مي رساند، هداياي بيشتري دريافت مي کرد و بدين ترتيب انگيزه دريافت هديه و مژدگاني بيشتر چابکسواران را به تاخت سريعتر راغب مي نمود. اين جوائز و مژدگاني عبارت بودند از پول نقد، سکه، پارچه، احشام، زيورآلات جنگي و سوارکاري. بعد از رسيدن اين پيام شادي تمام اهل ده و مهمانان از کوچک و بزرگ به استقبال کاروان عروس به خارج از ده رفته و با شور و شوق وصف ناپذير در انتظار رسيدن کاروان مي مانند تا اينکه عروس از راه مي رسيد و آنان طي آيين ويژه اي عروس را از کجاوه پياده کرده و آنگاه وارد خانه داماد مي نمودند و بدين ترتيب جشن و شادي به مدت چند روز برپا مي شد.اين رقابت شکل اوليه برگزاري مسابقات اسبدواني در بين ترکمن هاست که بعد ها اين رقابت اوليه با گذشت زمان و کسب تجربيات کافي در اين زمينه بتدريج همراه به توسعه و پيشرفت جامعه تکامل پيدا کرده و بعدها در گذر تاريخ به صورتهاي سويرگ (کششي)، وني چاپقي (مسابقه مستقيم)، آيلام(مسابقه دوراني) ادامه مي يابد تا اينکه به شکل کنوني به زمان حال مي رسد.